Đó là tựa đề tập thơ rất dễ thương của Trần Tịnh Yên – nhà thơ của đất kinh kỳ thơ mộng thuở nào. Thú thật là tôi đã rất hạnh phúc khi nhận được tập thơ này do tác giả gửi tặng, dễ thương ở chỗ khổ giấy nhỏ nhắn, trình bày trang nhã, sách 80 trang với 46 bài thơ cũng mỏng mảnh như thế nhưng nhìn rất thơ, càng thơ hơn nữa khi chính tác giả tự viết lời phi lộ cho mình, tôi rất hợp với anh ở điểm này bởi lẽ chẳng ai có thể thay thế cho mình bằng mình để nói hộ những gì mình muốn nói.

“Ký ức phù sa” là tiếng kêu chiều của ngộ - nhận - hư - vô, đồng vọng lên hơi thở không ngừng của trái tim mật ngọt và nỗi thao thức triền miên của những tâm hồn khát khao đi tìm lại một thời huy hoàng của cỏ xanh lộng lẫy hoa tươi… Đôi khi vọng động trong cõi thiền tình hư ảo rồi tịch lặng theo sương xanh.

Trên tàu sen lục tàn rồi

Giọng trầm thổ ngữ chim đồi đã bay

Tình tôi lợp lá heo may

Gió hoang thai thổi đã gầy mắt em…

Em của thi sĩ như con thuyền độc mộc hoang thai giữa lênh đênh mùa thu hoàng lạp, lặng lẽ thả giấc mơ vào sương mai trên dòng Hương Giang biêng biếc để gọi người thơ quay về vùng ký ức yêu thương đầy ắp kỷ niệm thuở nào:

 Mượn sông một nhánh rong vàng

Thắp tình em giữa hai hàng thiên thu

Không biết cái tuổi học trò ngày xưa của anh có phải trăn trở trong cái nghèo thi vị như thời tôi không; không biết những ước mơ thần tiên ngày xưa của anh có đơn điệu như tuổi tôi trong thời đất nước triền miên khói lửa của chiến tranh hay không, mà hồn thơ còn mãi lắng đọng nhiều năm sau ngày hoà bình mới bung vỡ, những Nẻo quyên ca (2000), Áo mơ phai (2004) và tập thơ này Ký ức phù sa (2008) mới lặng lẽ trình làng. Chậm nhưng còn kịp, kịp để cho hồn thơ thăng hoa cùng bạn bè cùng năm tháng để rồi quay về với sương mờ khói toả… Rõ là: “Nhân diện bất tri hà xứ khứ/ Đào hoa y cựu tiếu đông phong” (Thôi Hộ).

Đó mới là đỉnh của nghệ thuật, là thượng nguồn của sự yêu thương, như dòng sông có khởi thuỷ mà chẳng có điểm dừng, những giọt nước sông trong trẻo kia, bé nhỏ kia đã đi về đâu trong cõi tạm nhân gian này phải chăng từ trong máu của mẹ của em trong hơi thở của muôn loài có cùng mức giới hạn sinh tử.

Chuông chùa đổ phía heo may

Là chiều dưới trúc tôi say bên đình

Em tìm cửa Phật nghe kinh

Tôi về nhặt được mối tình ai rơi

Bốn câu lục bát mà tôi vừa trích dẫn trên đây của Trần Tịnh Yên đã quá độ chín thấu, chín mọng như quả thị trong cái bị của bà cụ già trong một câu chuyện cổ tích xa xưa. Có chút huyền thoại, có chút tâm tư, có một chút tình… Có điều gì đó đang lay động trong lòng ta, phải chăng đây giống như những ca từ rất nhân sinh của Trịnh, những “cọng buồn cỏ khô”, những “mắt xanh xao”, những “lá thu mưa reo mòn gót nhỏ”... để nên em hình hài trôi dài trôi mãi trôi trên ngàn năm… Ở đó ngôn ngữ thiền vẽ nên bức tranh đời sáng tối bằng nét cọ nhục dục của muôn loài, oái ăm thay đó lại là chốn quay về của mọi kiếp nhân sinh đắm chìm trăn trở trong cái thế giới ngục tù đầy biến động bất an này.

Có một điều mà tôi biết và tôi cũng trăn trở là tôi chỉ viết được tàm tạm những câu thơ xưa xưa cổ cổ, bước theo dấu chân người đi trước để không biết hỏi mình đi về đâu, cái hiện đại và hậu hiện đại gì gì đó xin để cho người khác trải nghiệm. Chính vì vậy khi nhận được tập thơ này của Trần Tịnh Yên tôi cũng như mọi người là thường tìm bài chủ đạo đọc trước, đó thường là bài thơ được tác giả lấy làm tựa đề cho toàn tập.

Trần Tịnh yên cũng không ngoài lệ đó nhưng tôi thất vọng, thất vọng không phải bài thơ không chuyển tải được điều gì mà tiếc cho tác giả dám đem phế táng một tình yêu nào đó trong tâm hồn mình cho cát bụi phù sa.

Trong giấc mơ phồn thực

Khổ hạnh dưới chân tháp nghiêng

Tiên cảm về những lời yêu em

Giấu sau ngực lá

Những giấc mơ

chẳng bao giờ được giải mã

Tôi hoả táng

       tình mình

             trong ký ức phù sa

Vâng đó là thơ, là nỗi niềm riêng tư của Trần Tịnh Yên, điều này chỉ có thể nói với riêng mình trong tâm thức, trong tiếng thở dài hoài niệm nhưng với bạn thơ, người yêu thơ thì khó có thể chấp nhận được bởi: “Tình chỉ đẹp khi còn dang dở/ Đời mất vui khi đã vẹn câu thề…” đó sao.

Chính cái tâm tưởng không nhất quán của người làm thơ đôi khi lại đẻ ra những câu thơ tưởng chừng vô lý nhưng lại rất là thơ, ta liên đới:

Vườn non lá quẫy gọi chồi

Về giữa lạ cỏ mọc lời chiều hoang…

Đã là vườn non mà còn quẫy gọi chồi  thì hơi bị lạ… nhưng đó là cái lạ Trần Tịnh Yên, là thơ của cái không thơ, là ngôn ngữ của cái không biên giới ngôn ngữ.

Em môi nụ hạ xa rồi

Còn phơi dáng đỏ bên đồi lá thưa

Dẫu biết: “Phật tức tâm, Tâm có em, Em là Phật, Phật trong ta…” (kinh sa mạc) thì vô cùng, bởi mọi sự giải thích đều khập khiễng, cái suy diễn của người này có thể có lý nhưng áp dụng với người kia thì có vẻ cao đạo xa vời, “yêu nhau cau sáu bổ ba ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười” cũng chẳng giúp được gì khi mà tình yêu chủ kiến đã muốn đem đi hoả táng một kỷ niệm buồn cho xuôi…

Không biết mình có thiên về lục bát không mà những câu thơ sáu tám của Trần Tịnh Yên đã làm cho tôi bối rối, ngất ngây…

Có người

Tình là vết thương

Hồn như quán vắngbên đường cái quan

Có người

Lòng vẫn bỏ hoang

Đời như hạt nước

rụng tràn khe khuya

Thơ phải chăng là tiếng nói của tình yêu dị mộng chất chứa trong nó những khổ đau hoan lạc của một đời người, phải chăng là một phúc âm buồn của cõi người tạm bợ muốn được sẻ chia:

Ngày em quảy mộng về đông

Có người đi sắc về không một người

Phải chăng Trần Tịnh Yên cũng đã từng ngồi đối ẩm với Trịnh trên cái bàn nhân sinh nhân quả này chăng, để rồi khi phủi tay cát bụi mình lại trở về với cái bản ngã không cùng của tạo hoá để khỏi vui khỏi buồn với nhân thế trầm luân.

Có người

người đã bỏ quên

Hồn như giếng lạ khô bên nghìn trùng

Quả là đạo vị, nhưng tiếc thay tác giả không dám phén đi một từ thừa trong khuôn phép của lục bát, đành vậy thôi…

Qua 46 ảo khúc dung dị nhưng rất thơ này tôi chỉ lạm bàn đôi vần lục bát rất Trần Tịnh Yên, ngoài ra còn nhiếu thể thơ khác nữa cũng được tác giả trao gởi trong đây đó của 80 trang sách mỏng mảnh này để mong ai đó cảm được. Những thể thơ khác đó có thể tác giả thử nghiệm hay trải nghiệm cũng còn đang mở ngõ…

Chiều nay bên cỏ giao mùa

Em đi cổ tích bỗng lưa thưa buồn

Lên hoang vu

bỏ mưa nguồn

Xa em

Ta thấy thiên đường mất vui

Rất khó nói, chỉ cảm thôi cũng đủ mệt nhoài, những câu thơ này tôi xin thay cho lời kết bởi nó như là những mệnh đề độc thoại độc lập mà tôi thì suy tưởng bé nhỏ vô cùng…

Cảm ơn tác giả đã cho đời những vần thơ sâu, còn sâu tới chừng nào thì tôi không đo nổi, chỉ biết rằng Liên Hiệp các Hội Văn Học Nghệ thuật Việt Nam đã trao giải 3 cho tập thơ này trong năm 2008, trân trọng chúc mừng. Vinh danh cho một người thơ, một đời thơ, đó cũng là cái hạnh của những người cầm bút chân chính vậy.

Đà Lạt, ngày 12.1.2009

PHAN THÀNH MINH

Đ/c: Số 7 – Bùi Thị Xuân – Đà Lạt

Email: thanhminh55vnn@gmail.com