Đỏ trời hoa gạo tháng ba

Làng ta mở hội, bạn xa lại về

Thắp lên một chút đam mê

Đón chờ những bước chân về lối quen...

(Hoa gạo – Trần Hồng Giang)

     Xa quê đã gần chục năm dòng nay có dịp trở lại, nhặt những cánh hoa gạo mà thấy nhớ nao lòng. Tháng 3 mưa phùn lất phất, dáng chiều ảm đạm. Quê tôi đẹp với dòng sông uốn khúc, với bãi bồi phù sa, với những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Những ngày tháng sống giữa cái ồn ào của phố thị tôi thấy nhớ lắm mùi lúa non giêng hai, mùa rơm dạ mùa hạ, mùi bùn ngai ngái của vụ ải... nhớ lắm mùi khói bếp và đặc biệt màu hoa gạo tháng 3.

     Mỗi khi chập tối đi dạo hồ, khi ánh đèn bật lên là nỗi nhớ trong tôi lại ùa về. Tôi nhớ những lồng đèn hoa gạo. Quê tôi nằm nép mình sau triền đê với những rặng tre kéo dài theo dòng chảy sông Thái Bình. Chẳng biết tự khi nào cái tên làng Gạo cứ thế lưu truyền và đến đời con cháu sau này vẫn giữ chọn cái tên mộc mạc ấy. Gọi làng Gạo bởi làng tôi trồng rất nhiều cây gạo. Mỗi dịp cuối tháng 2 đầu tháng 3 hoa gạo nở, làng tôi chìm ngập trong sắc đỏ hoa gạo. Và cũng mùa này chim chóc ở đâu kéo đến làm tổ rất nhiều. Từ chim chào mào, chích chòe cả những con Lông Công lạ mắt.

     Ngày ấy, bọn trẻ con chúng tôi thích nhất là bắn chim và ngắt hoa gạo. Cây gạo đầu làng là cây lớn nhất, thân nó xù xì phải đến 8 người ôm không xuể. Còn 4 cây khác nằm bốn phía quây chọn lấy Làng nhỏ. Cây bé nhất cũng phải 3 người ôm. Chúng tôi hay tụ tập ở cây gạo to nhất. Ngày còn học lớp vỡ lòng, lớp học được xây trong làng cho tiện việc đi lại. Lúc ra chơi chúng tôi hay chốn ra gốc gạo ngồi thơ thẩn. Lúc ấy chỉ đứng ở dưới ngóng lên, thấy những cành gạo như những cánh tay vươn xa, vươn xa bao chùm lấy cả một khoảng trời. Thích nhất là bắn bi dưới gốc gạo, bóng râm quây chọn một vùng.

     Đến khi học trường xã, ngày qua ngày chúng tôi lũ lượt kéo nhau bước qua cổng làng, qua cây gạo. Phải công nhận rằng cổng làng đẹp nhất vào mùa hoa gạo nở. Trông làng tôi rực rỡ như một cung vua. Từng chùm gạo sặc sỡ dưới nắng tháng 3 dịu nhẹ mà thanh khiết. Cây gạo to vậy mà dễ chèo. Trẻ con làng tôi đứa nào cũng phải một lần chèo chót vót lên cây ngắm làng từ trên cao, đẹp mê li. Mẹ bảo: 'Cây gạo có ma, cấm bén bảng tới', nhưng dường như nó có súc hút mê hồn không sao cưỡng lại được. Tôi chắc rằng cũng như tôi cây gạo mãi trong tiềm thức thế hệ những đứa trẻ vùng quê nghèo này.

     Sang Thu đầu Đông cây gạo chút lá cả làng chìm trong xác lá, quét không xuể. Cuối Đông những búp non bắt đầu đâm chồi và nảy lộc vào mùa Xuân. Tháng 3 là hoa gạo bung xòe như ngàn cánh bướm. Chúng tôi hay nhặt hoa gạo và chèo lên cây hái những quả non đem lên lớp ăn. Hoa gạo cho bọn con gái để vào bàn học, còn những quả gạo non ăn thấy ngây ngấy lạ. Chẳng biết có phải do sống trong nghèo khó hay vì một thứ gì khác, mà đối với chúng tôi lúc đó hoa gạo có hương vị lạ kì. Và những hạt trăng trắng trong quả gạo vừa mát, đưa vào miệng thấy lành lạnh, ngấy ngấy rất ngon.

     Trời tháng 3 bất chợt nắng bất chợt mưa. Những buổi chiều nắng chúng tôi hay tụ tập ở gốc gạo đánh khăng, đánh đáo. Cả bọn đầu trần chân đất hét vang cả cổng làng. Đôi chân trần áp vào đất mát lạnh. Những lúc chơi mệt phờ mồ hôi túa xuống là lúc chúng tôi ngẩng cổ lên ngắm những bông gạo như những chiếc đèn lồng đang xoay tròn theo gió. Vào những ngày mưa phùn, gốc gạo thưa hẳn. Chỉ lúc đi học về chúng tôi bất chợt đứng lại nhặt những cánh gạo vừa rụng đem về nhà chơi bán đồ hàng. Những cánh hoa được xếp khéo léo thành từng bát cơm, bát canh với hoa văn sặc sỡ.

     Vậy mà thấm thoắt đã gần chục năm xa quê, nay trở lại thấy vạn vật đổi khác quá. Từ trên triền đề nhìn xuống, vẫn màu hoa gạo tháng 3. Thấy nhớ thấy thương, thấy khóe mắt cay cay, mong nghe thấy tiếng ru hời của mẹ. Cổng làng được xây khang trang, cây gạo vẫn sừng sững một góc trời. Tôi muốn chạy thật nhanh đến mà ôm, mà hít hà hương mùi hoai hoải từ thân cây xù sì kia, muốn được nhặt những bông gạo vừa rụng. Muốn được nghe tiếng chim ríu rít kêu. Nhưng yên tĩnh quá. Không thấy bọn trẻ con nô đùa đánh khăng đánh đáo, không thấy tiếng chim kêu, con chào mào duy nhất thấy người vội vàng vỗ cánh bay. Chỉ khe khẽ những bông gạo rụng xuống, cánh bung xòe tươi tắn. Chắc bọn trẻ bận học.

     Ngồi dưới gốc gạo mà nhớ bọn bạn ngày xưa. Từ cổng làng, từ gốc gạo này mỗi đứa tỏa đi làm ăn khắp vùng đất nước. Với những bộn bề lo toan của cuộc sống liệu khi trở về với xe máy, xe hơi có đứa nào chịu dừng lại mà nhặt những bông gạo tháng 3?

     Trong không trung tôi thấy những ống khói vươn lên trời xanh, tiếng vận hành máy móc, những chiếc xe tải lối nhau chạy phía xa xa. Một bông gạo vừa rơi, dưới chân tôi đôi chân trần áp vào đất. Hình như tiếng bọn trẻ đi học về, những tiếng nô đùa tíu tít, chúng sắp bước vào cổng làng.

     Thế nhé hoa gạo tháng 3!

Thục Anh(Tổng hợp)