ƠI ÔNG CÔNG, ÔNG TÁO!


Nguyễn Tiến Bình

Ơi ông Táo, ơi ông Công!
Lên chầu Trời mãi, mà không thấy về?
Hay Trời ghét đời lắm Hề
Hay ghét đánh bạc, đánh đề, chạy, mua…!

Hay là ghét giả thi đua
Giá tăng, móc túi như đùa khắp nơi
Ghét tham nhũng nhiều ở đời
Thương yêu giả tạo bằng lời sai nha!

Bao nhiêu công quĩ ra ma
Dự án này, nọ rất là linh tinh
A. B. ngoặc, hại dân tình
Vơ to, qua những công trình dựng, xây!

Sếp kiếm nhiều chỉ, nhiều cây
Làm dân nhẵn túi, thân gày chơ xương

Các Ông tâu Trời, có thương
Hãy trị tham nhũng, cứu thường dân ngay!

Thơ trào phúng

CHUYỆN TIỄN ĐƯA ÔNG TÁO VỀ TRỜI

    Phong tục tiễn đưa ông táo về trời, có ở Trung Quốc rất sớm. Sách Luận Ngữ, do học trò của Khổng Tử ghi chép những lời đối đáp giữa Khổng Tử với học trò, xuất hiện cách đây đã khoảng 25 thế kỷ, trong đó có câu:" Cúng tế góc phía tây nhà, chi bằng cúng tế bếp". Cúng tế bếp, là cúng thần bếp, tức là Táo Quân (ôngTáo).
   

    Người Trung Quốc xưa cúng ông Táo thường lấy sơn đỏ hoặc giấy đỏ viết mấy chữ đơn giản như:" Tư mệnh thần vị"( chỗ ở của thần hộ mệnh), hoặc những câu phức tạp hơn như:" Cửu thiên đông trù tư mệnh trường công định phúc phủ quân chi thần vị"( chỗ của thần bếp nhà trời chủ trì sự công bằng và ban phước). Bên cạnh còn dàn Câu đối, là:" Lên trời làm việc thiện/ Xuống trần đem điều lành". Người ta gọi ông thần này là Bồ Tát Tư Mệnh, hay Tư Mệnh Táo Quân.
   

    Tục cúng ông Táo ở Trung Quốc và ở ta gần giống nhau. Chỉ khác, bàn thờ cúng ông Táo ở ta đơn giản hơn. Trên bàn thờ, thường đặt các loại bánh, kẹo, tiền giấy, quần, áo giấy.... Cúng xong, người ta mang đốt quần, áo…giấy để dâng tiễn ngài về trời vào đêm 23 tháng Chạp âm lịch.
   

    Hàng năm, ngày này, cả nước ta có tục cúng, tiễn ông Táo về trời. Với xứ mệnh của Táo Quân là về trời báo cáo mọi việc ở khắp trần gian diễn ra trong một năm, nên mọi người thận trọng và kính cẩn cúng bái, lễ bái, rước đưa ông Táo lên chầu Trời. Trong ngày tiễn ông Táo lên Trời, hạ giới đều kiêng kỵ đun nấu, không đổ uế tạp ra bếp, kiêng chửi bới nơi nhà bếp, kiêng nặng tay đặt bát, đĩa, nồi, dao, thớt, hoặc làm vỡ đồ dùng trong bếp. Ai cũng sợ ông Táo lên tâu với Ngọc Hoàng thượng đế những việc không tốt về mình, để bị Ngọc Hoàng sử phạt. Sau một tuần lễ Táo Quân lên chầu Trời, đến đêm giao thừa, người ta lại dùng các nghi lễ như khi tiễn đưa để đón Táo Quân trở về trần gian tiếp tục cai quản và phục vụ trần thế.
   

    Ngày nay, đời sống khác xưa,ở thành thị, người ta dùng bếp điện, bếp ga, cho nên ông Táo, không còn được tôn trọng, gần gũi, linh thiêng như xưa. Song tục cúng ông Táo,tiễn ông về tâu với Ngọc Hoàng vẫn diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp.
   

     Phong tục này, đã là đề tài rất phong phú, hấp dẫn cho các Nhà văn, Nhà thơ, Kịch gia,làm phim sáng tác, với nhiều tác phẩm phản ảnh thực tế cuộc sống, tỏ thái độ khen, chê rõ ràng, mạnh mẽ, bằng mượn lời Táo Quân tâu trình, để biểu dương, hoặc phê phán trước Ngọc Hoàng về công việc, những vấn đề đã, đang diễn ra các nơi, các cấp ở hạ giới. Có khi phê phán cả Ngọc Hoàng, nếu Ngọc Hoàng phán xét thiếu công minh, bao che, thiên vị hoặc tham nhũng, ăn hối lộ…Tất cả đã có tác dụng phê phán, nhắc nhở, ngăn chặn, giáo dục sâu sắc; và đã, đang, sẽ có tác dụng sâu sắc trong đời sống xã hội.

Nguyễn Tiến Bình
Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội- Hội viên CLB Hội Nhà báo Việt Nam
Số 111, A6, phố 8-3, phường Quỳnh Mai, quận Hai bà Trưng, Hà Nội
ĐT : 016867112077 – Email:tienbinh_nguyen@yahoo.com.vn