Ngày 27/12/2009, một cái tên tác giả lạ hoắc, lần đầu tiên xuất hiện trên website Lục Bát Việt Nam, với bút danh Trương Nam Chi, được ký dưới bài thơ “Đợi chờ”, với 16 câu, được viết theo thể truyền thống 6/8. Đọc tác phẩm đầu tay này, người ta cảm nhận phảng phất một nỗi buồn hoài cổ: Mơ màng tỉnh tỉnh say say / Chạnh lòng nhớ bóng trăng gầy cô liêu / Chòng chành giấc mộng đìu hiu / Liêu xiêu như chiếc lá chiều đầu đông…
Công bằng mà nói: Cho dù tác giả đã cố gắng “Vớt từng con chữ ghép thơ / Bồi hồi kết lại dây tơ đứt rời” thì vần luật của bài thơ vẫn chưa thật chuẩn. Tác phẩm chưa toàn bích, nhưng bù lại, người ta đã thấy lấp lánh một điều gì đó rất khó giải thích, để bạn đọc có quyền chờ đợi và hi vọng…
.jpg)
Bìa tập thơ Nỗi Buồn Pha Lê do NXB Hội Nhà văn ấn hành, 2014
Một điều thú vị nữa: Không hiều sao, nhiều người đã nhầm tưởng Trương Nam Chi là… nam giới. Chẳng thế mà bạn đọc Vương Quỳnh Thy (Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội), đã gửi lời góp ý qua email thy_bienkich@gmail.com: Hai chữ “giùm tôi” cuối bài theo tôi nên thay bằng "ngày xưa" sẽ hay hơn anh Trương Chi ạ! Mong đọc nhiều sáng tác của anh. Trân trọng!
Thế rồi, ít ai có thể hình dung ra rằng thời gian sau đó, thơ Trương Nam Chi đã xuất hiện thường xuyên, liên tục trên nhiều diễn đàn và báo chí. Tác phẩm của chị được sáng tác bằng nhiều nhiều thể loại, nhưng ấn tượng nhất vẫn là Lục Bát. Những bài 6/8 rất dân tộc, nhưng cũng rất hiện đại đã chinh phục không chỉ cộng đồng mạng Lục Bát Việt Nam, bạn đọc của website Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh, mà còn rất nhiều báo chí khác, kể cả Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Tuần báo Văn nghệ và website của Hội Nhà văn Việt Nam…
Trong 4 năm (2011 – 2014), Trương Nam Chi đã liên tiếp trình làng 4 tập thơ riêng: “Quà tặng tình yêu” (Nhà xuất bản CAND, 2011); “Lạc Duyên” (Nhà xuất bản Trẻ, 2012); “Dốc thiêng” (NXB Hội Nhà văn, 2013) và “Nỗi buồn pha lê” (NXB Hội Nhà văn, 2014)… Các tác phẩm của chị đã được các nhà thơ Lê Quang Trang, Văn Lê, Nguyễn Thụy Kha, Lâm Xuân Vi, Bùi Chí Vinh, Nguyễn Vũ Quỳnh, … giới thiệu và đều đánh giá cao.
Năm 2012, khi viết lời giới thiệu cho tập “Lạc Duyên”, Nhà thơ, Nhà phê bình Lê Quang Trang đã nhận xét và dự báo: “Trương Nam Chi được đào tạo chuyên ngành hóa học, nhưng là người có tâm hồn đam mê với thơ ca, nhất là chị rất yêu mến thể thơ Lục Bát. Chị đến với thơ như là để giải tỏa những rung động của lòng mình trước những cảm xúc, ý tưởng nảy sinh trong cuộc sống, trong tình yêu. Trong câu chuyện cùng bạn bè, người ta nhận thấy trong sâu thẳm tâm hồn chị, có chất nghệ sĩ ưa lãng mạn phiêu bồng của người cha xứ Quảng từng nhiều năm là Biên tập Văn nghệ của Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam. Cộng với phẩm chất của người mẹ xứ Thanh, mang khí phách của những trang nữ nhi đảm lược hòa quyện cùng nét duyên kín đáo của người phụ nữ xứ Bắc dịu dàng. Cho nên, thơ chị vừa đam mê bùng nổ vừa đằm thắm giữ gìn.
Năm 2013, sau khi đọc tập “Dốc thiêng”, Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha đã viết: “Dốc thiêng” là một tiếng thở dài về nhân tình thế thái bằng thơ của một phụ nữ đã qua tuổi “Ngũ thập tri thiên mệnh”… Từ ám ảnh gốc ấy, cảm xúc Trương Nam Chi đã tỏa ra nhiều chiều, trên nhiều cung bậc xao xuyến đến lạ lùng. Trước thực tại hôm nay, Trương Nam Chi không né tránh như nhiều nhà thơ nữ khác. Chị đã nhìn thẳng vào để chia sẻ qua “Người quê ở phố”, “Góc đêm” và đặc biệt là “Chuyện nơi đầu phố”. Có gì nghèn nghẹn, đớn đau… Một bài thơ toàn bích, một bài thơ vào hạng hay nhất viết về thân phận đàn bà trên trái đất này, có thể sánh với thơ Zimboska (Nhà thơ nữ người Ba Lan đoạt giải Nobel gần đây)… Và: Có thể nói qua “Dốc thiêng”, Trương Nam Chi đã trở thành nhà thơ theo đúng nghĩa của giới chuyên môn…
Còn nhà thơ “bụi đời và ngang tàng” Bùi Chí Vinh thì thốt lên: Đọc “Dốc thiêng” thấy “Đời phàm”… Tự nhiên thấy lòng thật thanh thản. Thanh thản bởi chữ “Tình”, đã được Trương Nam Chi giải quyết nhẹ như không: “Lạt mềm em buộc làm sao/ Phút giây ai đổ dầu vào lửa than/ Phút giây tiên bụt quy hàng/ Phút giây lòng dạ ruột gan bời bời” (Lạt mềm…). Thanh thản bởi chữ “Đời”, đã được cô cảnh báo: “Ra đường bụng nhủ dạ rằng/ Tránh xa kẻ cướp nhập nhằng thường dân/ Coi chừng gặp kẻ tà tâm/ Giả danh nhân nghĩa kết nhầm tâm giao” (Tự nhủ)... Và, Tập thơ “Dốc thiêng” khẳng định được sở trường phóng tay làm “Lục Bát” của nữ sĩ. Không tin, mời bạn liếc qua bài thơ “Suông…” chỉ vẻn vẹn 4 câu phá cách mà “thấm” khả năng “chơi chữ giỡn từ” bao la của cô. Ở bài thơ này, hai chữ “suông” và “nhạt” săn đuổi nhau làm thành một bức tranh âm nhạc “Serenade” trữ tình: “Rượu suông/ Nhạt mảnh trăng thề/ Tình suông/ Nhạt cỏ ven đê hững hờ/ Chuông suông/ Nhạt giọt thẫn thờ/ Chiều suông/ Nắng nhạt/ Em chờ/ Đêm suông”.
“Dốc thiêng” đã lọt vào vòng Chung khảo Giải thưởng Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2013. Tập thơ đã nhận được khá nhiều lời khen ngợi của các thành viên trong Hội đồng xét giải. Nhưng cũng có ý kiến phản ứng quyết liệt, vì cho rằng tác giả còn “trẻ” quá, mới sáng tác được đôi ba năm đã dễ dàng được công nhận là Hội viên Nhà văn Thành phố, nay lại thêm giải thưởng thì hình như “có điều gì đó không ổn” và cần phải… thử thách thêm!
Năm nay, 2014, Trương Nam Chi lại “trình làng” một tập thơ mới mang tên “Nỗi buồn pha lê”. Phần nhiều là những bài Lục Bát vừa được sáng tác, dường như còn nóng hổi câu chữ và những vấn đề nhân tình thế thái mà đời sống xã hội đang quan tâm. Giới thiệu về tập thơ này, nhà thơ Văn Lê đã khẳng định đây là “Bước tiến mới trong thơ Trương Nam Chi”: “…Đối với chị, thơ Lục Bát không chỉ là phương tiện để cứu rỗi cảm xúc mà còn là số phận nữa. Chị chung thủy với thơ Lục Bát không chỉ là để tôn vinh sự sáng tạo của dân tộc, mà còn ở sự tương hợp với tình cảm của mình. Thơ Lục Bát dễ làm, nhưng khó hay. Thơ Lục Bát biến hóa như rồng. Cái quan trọng là người viết phải cao tay, sử dụng chữ nghĩa một cách đồng bóng, tài tình giống như phù thủy điều khiển âm binh vậy. Làm được như thế mới là bậc thượng thừa. Trương Nam Chi đã chọn cái khó nhất ấy để thể hiện mình. Tập thơ “Nỗi buồn pha lê” của chị đã đem đến cho người đọc một cảm xúc mới lạ, ray rứt, chân thành…
Nhà thơ Nguyễn Vũ Quỳnh cũng có chung cảm nhận về “Nỗi buồn pha lê”: Với Trương Nam Chi, Thơ Lục Bát như hương vị của cuộc đời, cứ ngọt lịm, lắng đọng đến tận cùng tâm can. Thơ Lục Bát là mối tình đầu của chị khi bước chân vào con đường thi ca. Cho nên, thơ Lục Bát với chị là người bạn tâm giao. Làm thơ Lục Bát không khó nhưng để có bài thơ Lục Bát hay đi theo năm tháng, và sống mãi cùng bạn đọc thì cực khó, và không nhiều người làm được điều ấy. Trương Nam Chi đã có những câu thơ, bài thơ đạt đến đỉnh cao của Lục Bát, vương vấn trong tâm can sâu xa của người đọc và có tầm ảnh hưởng sâu rộng.
Không phải ngẫu nhiên mà “Nỗi buồn pha lê” đang được dư luận người yêu Thơ cả nước đánh giá cao! Nhiều bạn thơ đã thừa nhận: “Viết Lục Bát như Trương Nam Chi thật khó và rất ít người làm được”. Ba năm trước, một nhóm tác giả yêu Lục Bát ở Thành phố mang tên Bác đã thành lập CLB Lục Bát Sài Gòn. Họ mở cả trang riêng, thường xuyên gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm sáng tác. Và Trương Nam Chi luôn là một trong những thành viên tích cực nhất. Có lẽ cũng vì thế mà vài năm gần đây, chị cũng là một trong những tác giả được website của Hội Nhà văn Thành phố giới thiệu nhiều chùm Thơ Lục Bát nhất.
Những bài thơ đích thực và những câu thơ hay, thường không cần ai quảng cáo, hay “lăng xê” như người ta vẫn nói trong thế giới nghệ thuật và giải trí. Nhưng tự chúng sẽ có cách tìm đến với bạn đọc và lưu lại trong trí nhớ mỗi người. Để kiểm chứng, chỉ cần bạn mở máy tính và gõ tìm kiếm qua Google… “Thơ Trương Nam Chi”, thì sẽ biết tác phẩm của chị, hầu hết là Lục Bát, đã được lan tỏa và đăng tải nhiều như thế nào. Và đó cũng là phần thưởng lớn nhất mà các tác giả đều mơ ước.
Hà Nội, tháng 10 năm 2014
Nhà thơ Đặng Vương Hưng
(Theo báo Người Hà Nội)
Twitter
Google
Yahoo
Facebook
Gửi cho bạn bè