Đọc vế thách đối trên báo mấy năm nay chưa thấy có người đối lại. Bởi sự hóc hiểm của chữ nghĩa mà người xuất đối chớp được cơ hội. Vế đối đó là: “Vợ cả vợ hai cả hai đều là vợ cả”. Khó nhất là chữ “cả” thứ ba. Nó uyển chuyển quá. Vừa mang nghĩa gộp lại của chữ cả thứ hai vừa mang nghĩa lớn nhất của chữ cả thứ nhất. Một cái khó nữa là đã lâu lắm rồi nhà trường không dạy cách làm câu đối và văn biền ngẫu.
Tôi không phải mặt đối đối đối đá nhưng vẫn luôn nhớ đến vế đối này. Và tin sẽ có người đối được. Như trước đây có vế đối vừa hay vừa hiểm là “Pháo thủ pháo tầm xa đánh địch gần tay thủ thêm thủ pháo”. Người ra vế đối chớp được cơ hội nhưng chính người đó cũng không đối lại được. Sau báo Quân đội nhân dân công bố vế đối lại tương đối chỉnh là “Công nhân công trường nhỏ xây nhà to người đông gấp nhân công”.
Có lúc tôi lẩn thẩn nghĩ đây không phải là câu đối mà là câu đố. Một ông đa tình có đến hai vợ nhưng vợ hai đanh đá tranh ngôi chủ với vợ cả. Cuộc tranh đấu căng thẳng đã qua, hai bà chấp nhận chung sống hoà bình với nhau, vai trò ngang bằng nhau trong nhà. Đó là lúc vợ cả vợ hai cả hai đều là vợ cả.
Trường hợp thứ hai là vợ hai bị lép vế, người chồng động viên vợ nào mà chả là vợ, như nhau cả thôi. Chuyện bình đẳng giới ấy mà.
Hoá ra cả hai trường hợp trên vẫn chưa đúng. Người vợ cả (vợ cưới lần đầu) không may mất sớm, người chồng lấy vợ lần hai nhưng vai trò vẫn như vợ cả trong đời sống. Và người chồng vẫn không phạm luật cũng như phạm đạo đức xã hội đa thê đa tình.
Nghĩ đến chuyện vợ là nghĩ đến chuyện con. Con đẻ con nuôi, con trong giá thú con ngoài giá thú đều là con và có quyền lợi ngang nhau. Nhưng con ăn con ở lại có thân phận khác, thấp kém hơn con đẻ ngay trong thời hiện đại. Vậy là vế đối tự dưng xuất hiện: “Con nuôi con ở nuôi ở mãi hoá con nuôi”. Con nuôi (chưa được công chứng) và con ở nhờ người nuôi tốt bụng, yêu quý mà nhận làm con được nhà nước công nhận thành con nuôi (quyền lợi như con đẻ). Chuyện xuất đối dị đối đối nan từ xưa đã đúc kết, vế đối này tuy chưa thật chỉnh nhưng ít ra cũng gọi là có. Xin giới thiệu lại với bạn đọc để cùng suy ngẫm:
Vợ cả vợ hai cả hai đều là vợ cả
Con nuôi con ở nuôi ở mãi hoá con nuôi.
Phạm Thuận Thành
(Thường Vũ - An Bình - Thuận Thành - Bắc Ninh
02413.782.355 - 0168.5300.