Ngày 11-11-2008 tại số 16 Ngô Quyền, Hà Nội đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm tranh của Văn Tơn, một họa sĩ xứ Kinh Bắc.

Sinh năm 1959 tại miền quê thơ mộng ven sông Thương, Văn Tơn khởi đầu bước đường nghệ thuật bằng việc theo học trường Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hà Bắc cũ, rồi sau đó về thủ đô học Đại học Mỹ thuật Hà Nội và tốt nghiệp khoa Tại chức năm 1991. Theo lệ thường khoa Tại chức không học sơn mài vì bộ môn này đòi hỏi phải có thời gian tối đa chứ không phải ngắn ngày. Chuyên khoa của Văn Tơn là lụa, và anh cũng đã ít nhiều thành công với chất liệu này (Bức tranh lục mang tên Cấy của hoạ sĩ được Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chọn mua để bổ sung bộ sưu tập tranh Lụa). Ngoài ra anh còn tham gia đều đặn các triển lãm khu vực và toàn quốc.

Hoạ sĩ Văn Tơn (thứ 2 từ phải qua) và một số văn nghệ sĩ trong lễ khai mạc.

Năm 1998 niềm say mê sơn mài bỗng bùng nổ mãnh liệt khiến Văn Tơn cùng một vài đồng nghiệp quyết “tầm sư học đạo”. Ấy là khi một người bạn cùng trang lứa, vừa là họa sỹ vừa có tay nghề sơn mài gia truyền là hoạ sĩ Văn Nhân lên truyền nghề tại Bắc Giang.

Tuy sống ở Bắc Giang, nhưng Văn Tơn đã sáng tác được một số lượng tranh khá lớn để có thể tổ chức một cuộc triển lãm khá chuyên nghiệp, mà ngay cả các đồng nghiệp sinh sống tại Hà Nội không phải ai cũng dễ dàng làm được.

Chẳng quản vật liệu tốn kém, phải vận chuyển vóc nặng từ Hà Nội về bằng ô tô, lại bận bịu ngày đêm như bận con mọn, sau 10 năm miệt mài, Văn Tơn đã có một khối lượng tranh đồ sộ, treo và xếp chật cứng trong căn nhà 60m2 tại thành phố Bắc Giang. Thật may, cả gia đình anh không ai bị sơn ăn và hết lòng ủng hộ ông chủ nhà ngày đêm một mình lọ mọ vẽ vẽ, mài mài, ủ khô, rồi khuân ra, khuân vào…

Tranh Văn Tơn có hòa sắc dịu dàng theo các gam vàng, cam, nâu và xanh ngọc. Đề tài của anh cũng mộc mạc chân quê: trẻ chăn trâu, trò chơi dân dã, chợ làng, tình quê… Lối tạo hình của anh khái quát, mảng hai chiều, viền nét… tạo hiệu quả gợi cảm, đầm ấm mà mơ mộng. Trong khi nhiều hoạ sĩ sơn mài có thợ giúp, thì Văn Tơn hoàn toàn làm một mình từ vẽ cho đến đánh bóng. Tuy nhiên anh hơi cực đoan khi quyết mài thật phẳng toàn bộ mặt tranh mà chưa để ý rằng: hiệu quả mới là quan trọng nhất (đôi khi vì hiệu quả mà phải hy sinh mặt phẳng).

Hầu hết tranh bày trong lần triển lãm riêng đầu tiên này của hoạ sĩ Văn Tơn đều là những bức tranh sơn mài có gam màu trầm (Xanh lá, nâu, đỏ thẫm, đen, vàng…) đúng như tên gọi “Sắc trầm” của cuộc triển lãm. Tranh của Văn Tơn thể hiện mang màu sắc dân gian rõ nét, kỹ thuật vẽ và mài được anh xử lý khéo léo trong từng bức tranh khiến cho người xem có cảm giác thanh bình, mộc mạc rất trữ tình.

“Sắc trầm” của Văn Tơn làm cho người xem như rời xa khỏi sự ồn ào phố thị để đắm chìm trong sự yên ả của làng quê Việt Nam như bức “Trẻ trâu”, “Trăng chung”, như cảm được sự ngọt ngào của tình yêu như bức “Tâm sự”, được vui niềm vui đơn giản như bức “Nghe kể chuyện Điện Biên”, được sống lại cảm giác ấm cúng như bức “Gia đình”…

Được biết, tháng 5 năm 2004 học sĩ Văn Tơn đã cùng 3 họa sĩ khác là Đình Thường, Bá Tuấn và Nguyễn Thị Mỵ tổ chức triển lãm tại khách sạn Melia Hanoi.  

Nghệ thuật của họa sĩ Văn Tơn được đánh giá là in đậm dấu ấn của con người và cảnh sắc vùng quê Kinh Bắc. Ý thức đi tìm một lối biểu hiện nghệ thuật phóng túng, giàu chất hoạt kê rất riêng của Văn Tơn. Lối tạo hình này được sự đồng điệu, đồng cảm của nhiều họa sĩ vùng Kinh Bắc và công chúng nghệ thuật gần xa. 

Hy vọng tranh của Văn Tơn sẽ được công chúng đón nhận như một hơi thở mới, nhưng lại đắm say như làn điệu quan họ xứ Kinh Bắc quê anh.

                                   Thuỷ Hướng Dương

                                          (Tổng hợp)