“Muốn ăn cơm trắng cá mè,

Muốn đội nón tốt thì về làng Chuông'.

     Nghề làm nón ở làng Chuông chả biết có tự bao giờ. Ai cũng chỉ biết rằng, khi mình sinh ra trong nhà đã thấy có nghề này. Và rồi tự nó cứ ngấm vào từng hạt cơm, giọt sữa theo năm tháng lớn dần lên cùng người, để rồi mới năm, sáu tuổi đầu đã có thể phụ giúp người lớn làm được những công việc đầu tiên của nghề làm nón. 

     Hôm nay, trên mảnh đất của làng nón xưa đã thay đổi nhiều. Làm nón không còn là nghề duy nhất ở làng Chuông nữa. Với sự cần cù chịu khó, sáng tạo và nhạy bén trong lao động, người làng Chuông đã mở ra thêm nhiều nghề mới làmgiàu đẹp cho quê hươngmình. Chủ tịch uỷ ban nhân dân xã Phương Trung ,ông Hoàng Công Khoá cho biết: 'Xã Phương Trung chúng tôi chỉ có một làng duy nhất là làng Chuông. Toàn xã có 3850 hộ với 16.000 nhân khẩu thì hầu hết các gia đình đều có tham gia làm nghề phụ. Làm nón chỉ là một trong những nghề ở làng Chuông hiện nay. Chúng tôi có nhiều mô hình kinh doanh dịch vụ rất đa dạng, phong phú. Nghề cho thu nhập cao hiện nay là chế biến gỗ ở khu Cầu Chuông. Các nghề khác như xây dựng, nghề mộc, làm chổi, mắc áo, gia công cơ khí... cũng cho thu nhập khá'.

     Con đường 21b, đoạn qua địa phận Cầu Chuông, xã Phương Trung (Thanh Oai) hai bên là nhà xưởng với những bãi gỗ rộng mênh mông. Tiếng cưa máy suốt ngày đêm. Khu vực này là đất cho đấu thầu từ những năm 1990 để người dân phát triển ngành nghề. Tại đây có những gia đình nhưông bà Nguyễn Thị Hoà và Đào Quang Phương là điển hình của sự làm ăn thành đạt. Hai ông bà từ hai bàn tay trắng nghèo khó, do nhạy bén, năng động trong kinh doanh đến nay đã gây dựng được một cơ ngơi đồ sộ gồm nhiều xưởng sản xuất, chế biến gỗ, một cây xăng, dịch vụ ôtô chở khách và một nhà máy sản xuất giấy ăn. Gia đình anh Tạ Quang Trung có xưởng chế biến gỗ và dịch vụ nhà nghỉ. Cơ sở Hùng Hương kết hợp mô hình xưởng sản xuất, chế biến gỗ và thu mua đóng gói nón xuất khẩu. Chị Tạ Thu Hương cũng chính là người đã có vinh dự làm chiếc nón lớn kỷ lục trong dịp diễn ra hội nghị APEC tại Việt Nam.

     Bước qua cổng làng, một không khí bình lặng hơn khi bắt gặp hình ảnh những cụ già, em bé ngồi trên hiên nhà cần mẫn bên những chiếc nón đang khâu dở. Khâu nón, công việc thường ngày của người dân nơi đây tự bao đời nay mỗi dịp nông nhàn, ngày mưa gió. Nghề nón tuy cho thu nhập không cao nhưng đã giải quyết được cơ bản nỗi lo miếng cơm, manh áo của người dân trong xã. Nghề này không kén tuổi, ai cũng có thể làm được, miễn là kiên trì và chịu khó. Từ em bé lên năm, đến cụ già tuổi bảy tám mươi, mỗi người đều có thể tham gia các công việc làm nón. Có thể nói, hầu hết những người thành đạt về kinh tế trong xã hiện nay đều có xuất phát điểm từ việc làm nón, bán nón và buôn nón. Trong quá trình lăn lộn với nón, họ đã nắm bắt được cơ hội làm ăn kinh tế mở ra cho mình. Như lời bà Lê Thị Đặm, chủ tịch hội phụ nữ xã 'Nhìn cơ ngơi nhà xưởng, công ty của họ bây giờ, không ai tưởng tượng nổi lúc cơ hàn, họ cũng thiếu thốn đủ đường, đến cơm cũng không được ăn đủ no. Thế rồi bằng nghị lực và khả năng của mình, họ đã vươn lên làm giàu ngay chính trên mảnh đất quê hương'.

     Trong điều kiện đời sống ngày càng phát triển, phương tiện đi lại bằng ôtô, xe máy thì việc chiếc nón không còn đắc dụng cũng phần nào ảnh hưởng tới công việc của người sản xuất. Nhưng với người dân Phương Trung, để bảo tồn và phát huy được nghề truyền thống của cha ông để lại, họ đã tìm ra những hướng đi mới cho mình. Đó là việc tìm kiếm cơ hội giới thiệu, quảng bá sản phẩm của mình tới bạn bè quốc tế. Những nghệ nhân như cụ Trần Canh, cụ Lê Tửu tuy tuổi cao sức yếu vẫn gắng sức làm ra những sản phẩm nón độc đáo giới thiệu tại các hội chợ trong nước và quốc tế. Chị Tạ Thu Hương đã mang đầy đủ mọi dụng cụ, vật liệu cho chu trình hoàn thiện một chiếc nón lá sang hội chợ quốc tế tại Malayxia để thực hiện trước sự ngạc nhiên, thán phục của bạn bè quốc tế. Cứ thế, như một dòng chảylen lỏi khắp nơi, nón Chuông đã có mặt trên thị trường các nước Hồng Kông, Singapore, Nhật... và một số nước khác trong khu vực và trên thế giới.

Theo Đàm Quân (Hanoinet)