Như một điểm hẹn thường niên, năm nay, liveshow nhạc Phú Quang - 'Hà Nội ngày trở về' sẽ diễn ra vào hai đêm 25-26/10 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Liveshow này như một món quà ông làm để kỷ niệm ngày sinh lần thứ 60 của mình và cũng để ghi dấu “ngày trở về” của một người con sau một thời gian dài xa Hà Nội. Vẫn sẽ mang bản tính con người cũng như dòng nhạc của ông, tuy nhiên 'Hà Nội ngày trở về'  sẽ có thêm những yếu tố mới mẻ. Chúng tôi vừa có cuộc trò chuyện cùng ông...

Nhạc sĩ Phú Quang.

     *Xin chào Nhạc sỹ, bao nhiêu năm xa Hà Nội, cuối cùng ông cũng trở về mảnh đất mình sinh ra và lớn lên. Có lẽ liveshow Phú Quang 2008 cũng mang  ý nghĩa này?

     - Đúng như tên gọi của một ca khúc của tôi - 'Hà Nội ngày trở về' được đặt cho liveshow tổ chức năm nay, ngoài ý nghĩa là một liveshow tổ chức thường niên, liveshow lần này cũng là món quà tôi tự kỷ niệm 60 năm ngày sinh của mình, đồng thời cũng để đánh dấu sự trở về sống ở Hà Nội của tôi. Tôi thường nói đùa với bạn bè, đây là liveshow '6.0' (tròn 60 năm tuổi đời).

     *Với những khán thính giả trung thành của Phú Quang hàng chục năm qua, liveshow lần này chắc Nhạc sĩ sẽ gửi đến họ những điều bất ngờ?

     - Vẫn là những ca khúc quen thuộc, nhưng có thể nói liveshow này tập hợp những ca khúc thuộc hàng “The best of Phú Quang” với sự tham gia của những ca sỹ quen thuộc với nhạc Phú Quang như: Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Hạnh, Tấn Minh... Tiếc rằng hai người thể hiện ca khúc của tôi khá thành công là Ngọc Anh và Quang Lý vào thời gian đó lại đang ở nước ngoài nên có thể không tham dự được. Nhưng bù lại, sẽ có sự góp mặt của ca sỹ dòng nhạc dân gian là Phương Thảo. Chắc nhiều người sẽ ngạc nhiên vì sự có mặt của Phương Thảo, nhưng tôi chắc rằng cô ấy sẽ hát rất hay những ca khúc mang âm hưởng dân ca của tôi như: Chiều phủ Tây Hồ, Đêm ả đào... Hai ca khúc mới toanh sẽ xuất hiện trong chương trình là 'Anh ở nơi đâu' (theo làn điệu dân ca quan họ Bắc Ninh) và 'Mẹ'.

     *Không còn 'vội vã trở về vội vã ra đi' như trong ca khúc 'Hà Nội ngày trở về'ông từng tâm sự, vì lẽ nào ông lại quyết định trở về ở hẳn Hà Nội?

     - Sau nhiều năm tháng sống xa quê, mặc dù rất cảm ơn Sài Gòn đã dành cho tôi nhiều ưu ái, nhưng tôi muốn được 'Về lại phố xưa' (tên một ca khúc của Phú Quang - PV) với những kỷ niệm không thể nào quên suốt một thời gian dài tôi đã sống. Và cũng có thể bởi tuổi tác, năm tháng đã nói với tôi một điều: Không đâu bằng chính quê hương mình, mảnh đất đã gắn bó với mình bao nhiêu kỷ niệm buồn vui. Và cũng có lẽ bởi tôi đã già mà Hà Nội thì rất bình yên. Không phải bây giờ, khi đã 'mỏi cánh phiêu du' (như lời trong một ca khúc mới của tôi), tôi mới quyết định trở về, mà ngay từ khi vào Sài Gòn làm việc, tôi vẫn mong rằng một ngày nào đó sẽ trở về sống trong căn nhà nhỏ bình yên. Và điều đó bây giờ đã đến.

     *'Mẹ' là ca khúc mới nhất của ông, giống như một tình cảm của người con, sau bao nhiêu thăng trầm của cuộc đời, mới hiểu tình mẹ một cách sâu sắc nhất?

     - 'Mẹ là người đầu tiên, mẹ là người mãi mãi, không bao giờ phản bội, ngay cả khi con ngu dại một đời. Bây giờ mỏi cánh phiêu du, con tìm về chốn cũ. Bây giờ mẹ đã khuất xa, con chỉ tìm trong giấc mơ. Để một ngày chợt nghe, con gọi thầm thương nhớ...'. Ca khúc này tôi viết dựa trên một ý thơ của nhà thơ Hồng Thanh Quang: 'Người đàn bà đầu tiên. Người đàn bà sau cuối/ Không bao giờ phản bội'. Đây là ca khúc phải mất nhiều năm tôi mới hoàn thành được.

     * Ca sĩ Thanh Lam sẽ có mặt ở liveshow này. Nhưng đã có lần ông nói không muốn Thanh Lam tham gia chương trình của ông, bởi cô ấy đưa quá nhiều cái tôi của mình vào ca khúc, trong khi ông muốn người nghe cảm nhận được cả cái tôi của người nhạc sỹ?

     - Đúng vậy. Cách đây 2 năm, tôi gặp Thanh Lam vào đúng đêm nhạc của tôi tại Mỹ, cô ấy trách tại sao không gọi cô tham gia. Tôi có bảo: 'Tại vì bây giờ cháu không bình thường. Trung bình nhiệt độ của cháu là 40 độ, tính cả cảm cúm là 45độ, cứ gào rú làm hỏng cả bài hát của chú'. Sau đó cách đây một năm cô ấy đã gọi cho tôi và nói: 'Chú ơi, bây giờ cháu hết điên rồi'.  Tôi hỏi: 'Thế có hát được nghiêm chỉnh không? Mà không nghiêm chỉnh cũng không được. Tất nhiên chú đánh giá giọng hát của cháu là thuộc hàng đầu Việt Nam, nhưng giống như một người con gái rất xinh đẹp, lúc điên thì cũng... kinh lắm'. Vậy là tôi mời cô ấy tham gia chương trình của mình. Trong liveshow này Thanh Lam sẽ hát các bài: Romance số 3, Im lặng đêm Hà Nội, Nỗi nhớ...

     * Ông luôn đánh giá cao ca sỹ Ngọc Anh khi thể hiện các  ca khúc của mình. Tuy nhiên, ca sĩ Ngọc Anh lại cho rằng: 'Ngọc Anh hát nhạc Phú Quang hay không có nghĩa... Ngọc Anh chỉ hát được nhạc Phú Quang hay'?

     - Thì đúng là như thế. Tất nhiên một người hát hay thì có khả năng hát được nhiều loại. Nhạc của tôi có nhiều người hát hay, mỗi người hát hay một kiểu, ví dụ Ngọc Anh hay ở sự nồng nàn, gồ ghề; còn Mỹ Hạnh đằm thắm, nồng nàn và rất đàn bà; Thanh Lam thì dữ dội; Hồng Nhung, Quang Lý, Lê Dung đều có một kiểu hay riêng... Nhưng nếu để tìm một ca sỹ có thể hát hay tất cả các bài của tôi thì chắc là không có. Có lẽ cũng do tôi viết nhạc ở những trạng thái tâm lý phức tạp khác nhau.

     * Nhạc sỹ Phú Quang có phiền lòng không khi một ai đó nói: nếu không có những bài thơ tuyệt vời thì không có một thưong hiệu 'nhạc Phú Quang' như ngày nay?

     - Đó chỉ là câu nói dành cho những người sáng tác nghiệp dư. Nhiều nhạc sỹ Việt Nam hiện nay không chuyên nghiệp. Họ không thể làm gì khác ngoài việc viết nhạc. Cô hãy tưởng tượng thế này: cô vừa viết bài, vừa sửa morat, vừa in báo lẫn phát hành báo, đó cũng là một điều hay thôi. Nhưng nếu cô làm tất cả bấy nhiêu công việc thì cô cũng chỉ là phóng viên hạng xoàng và nghiệp dư. Ngày xưa làm một cái nhà đất thì có thể làm tất cả các khâu như trộn đất, đục tường, dựng nhà... Nhưng hãy tượng tượng tất cả những cao ốc hiện đại ngày nay, nếu ai cũng tự làm lấy tất cả mọi khâu thì có thể thực hiện được không.

     Tôi luôn trân trọng các nhà thơ. Thời nhà thơ Bế Kiến Quốc còn sống, đã có lần ông ấy đề nghị đăng lời ca khúc của tôi trên báo văn nghệ, nhưng như thế thì khác nào chặt đôi Phú Quang ra. Còn việc mọi người tự hào mình vừa viết phần lời lẫn phần nhạc, thì hãy để ý kỹ xem phần lời của ca khúc Việt Nam rất tuỳ tiện. Chính vì kiến thức văn học có hạn. Ví dụ như ca khúc 'Mẹ' mà tôi mới viết, chỉ có hai câu thơ của Hồng Thanh Quang nhưng tôi vẫn rất trân trọng đề thơ Hồng Thanh Quang. Nhưng kể cả việc tôi không đề thơ, với cách xử lý của mình, thì không ai bảo tôi phổ thơ. Nhưng thâm tâm nhắc nhở tôi rằng, nếu không có những câu thơ đó thì tôi không bật lên được những ý tứ trong ca từ của mình.

     Hiện nay bên cạnh sáng tác ca khúc, tôi còn rất nhiều việc khác (viết giao hưởng, nhạc không lời...). Nếu chăm chú tự viết lời thì tôi cũng viết được, nhưng sẽ làm giảm khối lượng công việc đi rất nhiều và sẽ phải bỏ hết các công việc khác. Cách làm chuyên nghiệp trên thế giới bao giờ cũng chia làm hai phần nhạc và lời. Nhưng ở mình có thói quen nghiệp dư mà các nhạc sỹ cứ tưởng thế là hay. Kể cả những người tự hào viết hay lắm nhưng đến bài thứ 5 là cảm thấy chán vì sự nghèo nàn ngôn từ rồi. Ví dụ tôi mời cô: 'Cô uống trà đi vì rất nhiều người uống trà buổi sáng', nhưng khi mời cô cà phê tôi lại nói: 'Cô uống cà phê đi vì rất nhiều người uống cà phê buổi sáng', thì nghe có chán không? Cái gì nói một lần thì hay, nhưng thấy hay cứ lặp lại mãi sẽ chán.