Ai đó vẫn nói 'thời gian luôn là kẻ thù của phụ nữ', điều này đúng với hầu hết chúng ta nhưng lại có vẻ không đúng lắm với diễn viên, NSƯT Thu Hà.

Hâm mộ chị từ lúc chị còn đang đóng dòng phim thị trường mà người ta vẫn quen gọi là phim 'mì ăn liền', cho đến hôm nay, có cơ hội gặp chị, tôi vẫn thấy chị chẳng mấy... khác xưa. Vẫn khuôn mặt thanh tú, khóe miệng rất duyên và đôi mắt hút hồn người. Chả thế mà NSƯT Thu Hà đến giờ vẫn được xem là 'người đàn bà đẹp' của điện ảnh Việt Nam.

Vào đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, Thu Hà là một trong số rất ít diễn viên miền Bắc (nếu không nói là duy nhất) vượt qua được sự tuyển chọn khắt khe của các đạo diễn miền Nam để có thể trụ lại đó đóng phim. Nhiều bộ phim có sự góp mặt của chị đã gặt hái được những thành công, đem lại doanh thu cao cho nhà sản xuất. Gắn bó khá lâu với Sài Gòn, thế nên cho đến bây giờ vẫn có không ít người nhầm tưởng rằng NSƯT Thu Hà là người phương Nam.

Khởi nghiệp tại một mảnh đất hoàn toàn xa lạ với mình, Thu Hà đã gặp không ít khó khăn. Sự khác biệt về phong cách làm việc và khoảng cách vùng miền nhiều khi cũng làm chị bối rối. Một thân một mình nơi đất khách quê người, buồn và cô đơn dường như đã trở thành người bạn đồng hành cùng chị suốt một chặng đường dài.

Vai diễn đầu tiên của Thu Hà mở đầu cho dòng phim thị trường là một vai nữ chính trong bộ phim 'Sau giấc mơ hồng'. Đây cũng là bộ phim thành công và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả. Sau này, có người hâm mộ gặp được Thu Hà, đã nói: 'Chị xem đi xem lại bộ phim đó tới gần chục lần mà vẫn thấy thích. Em đóng hay quá!'. Thu Hà thú nhận, có những ngày, chị phải hóa thân vào ba nhân vật ở ba phim khác nhau. Có lần, đang đóng cặp với diễn viên Lê Công Tuấn Anh mà Thu Hà không không sao nhớ nổi người bạn diễn trong phim mình đang đóng tên là gì.

So với sự cởi mở và phóng khoáng của giới trẻ bây giờ thì lớp diễn viên như  Thu Hà hồi đó phải... chào thua. Nhớ lại có lần Thu Hà phải diễn một cảnh hôn rất tình tứ với người bạn diễn. Trước đó hai người đã thống nhất với nhau và với đạo diễn là quay từ xa và chỉ thể hiện những động tác hình thể thôi chứ không... hôn thật. Ấy vậy mà không hiểu sao tới cảnh đó, người bạn diễn ấy lại ôm và hôn Thu Hà thật. Lúc ấy chị cảm giác mình bị xúc phạm và tổn thương ghê gớm. Chị nổi đóa lên với anh ta và người này phải thú nhận rằng, đây chính là ý đồ của đạo diễn.

Hơn ba mươi năm trong nghề nhưng phim mà Thu Hà tham gia không nhiều, khoảng ngoài ba mươi bộ phim. Nhưng hầu hết những bộ phim có sự góp mặt của chị đều là những phim thành công và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.

Năm 2008, trong Liên hoan Phim truyền hình Việt Nam, NSƯT Thu Hà đã vinh dự được nhận danh hiệu 'Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất' cho bộ phim truyền hình dài tập 'Đường đời'. Có thể nói, đây là một bước ngoặt, một sự 'phá cách' rất mới mẻ trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của chị. Cô Tân trong 'Đường đời' khác hẳn với sự dịu dàng, mong manh, yếu đuối của những vai diễn mà chị đóng trước đó.

Tân là một phụ nữ thôn quê chịu thương chịu khó, yêu chồng thương con hết mực nhưng khi bị dồn nén, bị chèn ép cũng trở nên chao chát, đanh đá như ai. Thu Hà thổ lộ, khi đóng 'Đường đời' là khi chị buồn nhất. Chỉ cần mang nỗi buồn đó vào phim cũng đủ để diễn đạt cảm giác của Tân khi bị chồng bỏ rơi. 6 tháng trời rong ruổi với đoàn làm phim, sống trong không khí đầm ấm của anh em trong đoàn khiến Thu Hà cảm giác thời gian trôi qua thật nhanh, và nỗi buồn cũng vì thế mà nguôi ngoai.

Trong 'Đường đời' có một cảnh Thu Hà phải... đánh nhau với người bạn diễn là nữ ở chợ trên một bến sông. Cảnh diễn này bắt buộc phải quay khi trời còn tờ mờ sáng, lại có mưa nên rất lạnh. Nếu phải quay đi quay lại nhiều lần phân cảnh đó thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới những người khác. Nghĩ vậy nên Thu Hà nói nhỏ với người bạn diễn: 'Cảnh này chị cho em đánh thật'. Và kết quả là chỉ cần một lần quay duy nhất, cảnh đó đã thành công. Chỉ khổ cho cái má của Thu Hà, nó bị tím bầm lên vì cú ra tay thật của người bạn diễn.

Mượn trang phục cho vai diễn trong bộ phim này cũng là một sự nỗ lực không ngừng của chị. Nhân vật Tân là một phụ nữ thôn quê, lại ở thời kỳ những năm đầu đổi mới nên trang phục nhất thiết phải là quần nâu và áo gụ. Thu Hà đã phải đến rất nhiều nhà các cụ già trong làng để mượn quần áo. Có điều là khi Thu Hà cất lời hỏi thì các cụ chỉ nhìn nhau cười và nói: 'Cô cứ đùa'. Phải thuyết phục mãi các cụ mới tin, có cụ chạy vào trong nhà mang ra một chiếc áo hoa.

Thu Hà bảo 'Con muốn mượn áo màu gụ cơ', lúc này cụ mới bẽn lẽn mang ra một chiếc áo màu gụ thật, nó nhăn nhúm trông đến tội nghiệp. Hóa ra việc cụ từ chối nãy giờ là vì ngại, sợ Thu Hà chê áo xấu. Cầm được chiếc áo mà Thu Hà vui khôn tả. Chiếc áo thực sự rất hợp với vai diễn của chị. Bộ phim 'Đường đời' quay trong vòng 6 tháng mà Thu Hà không dám giặt chiếc áo đó dù chỉ một lần. Nắng mưa nhiều khiến nó bị bục, chị lại hì hục ngồi dán băng dính ở phía trong để nó không mất đi cái hình hài trước đó.

Trong phim, Thu Hà luôn phải hóa trang rất nhiều cho mình xấu và già đi. Thế nên diễn viên Lê Thảo, khi tham gia cùng Thu Hà bộ phim này đã trêu chị rằng: 'Trước đó là một fan hâm mộ của Thu Hà, nay mới may mắn có cơ hội được diễn chung. Vậy mà trong phim trông Thu Hà đến già và xấu. Đã thế cứ hễ có phân cảnh nào được diễn chung với Hà là y rằng theo kịch bản, anh đều bị Thu Hà mắng chửi hoặc cầm đòn gánh đuổi. Chán quá!'.

Tắm sông, chèo thuyền, thậm chí là lội bùn cũng không làm Thu Hà sợ bằng việc phải cưỡi ngựa trong phim. Có hai lần trong hai bộ phim, Thu Hà phải diễn cảnh phi ngựa. Thực ra giới hạn đoạn đường phi ngựa chỉ có một trăm mét nhưng khi cưỡi ngựa, nó phi nước đại qua cả một cánh đồng và đưa thẳng chị về nhà chủ của nó. Lần thứ hai cũng vậy, Thu Hà phi ngựa và bị ngựa đưa đến mãi tận chân núi khiến đoàn làm phim chờ mòn mắt.

Trong Hội diễn Sân khấu kịch toàn quốc vừa qua, Thu Hà đã làm khán giả hoàn toàn bất ngờ khi chị hóa thân vào một cô gái chua ngoa, ít học nhưng lại rất giàu có, làm chủ cả một vũ trường lớn. Xét cho cùng thì từ hình dáng đến tính cách Thu Hà không có tố chất gì để nhận vai diễn đó. Nhưng có thể xem đó như một sự ưu ái rất đặc biệt của đạo diễn Xuân Huyền. Ông muốn Thu Hà có cơ hội thử sức mình ở những vai diễn cá tính mạnh, để những vai diễn của chị đa chiều hơn. Ban đầu, sự hóa thân của Thu Hà cho vai diễn này đã không được như đạo diễn Xuân Huyền mong muốn.

NSƯT Thu Hà (phải) trong một cảnh phim 'Nhìn ra biển cả'

Khuôn mặt quá hiền lành, giọng nói lại nhẹ nhàng nên rất khó để nhập vai thành công. Đã có lúc đạo diễn Xuân Huyền 'chọc tức' Thu Hà rằng: 'Hình như chú đã nhầm, có lẽ chú phải chọn người khác thay cháu vậy'. Tối hôm đó Thu Hà không sao ngủ được, sự tự ái nghề nghiệp khiến chị nhất quyết phải làm bằng được. Cả đêm đứng trước gương để diễn nhưng chính bản thân mình cũng thấy không ổn. Chợt Thu Hà nhớ ra mình có một người em rất thân là chuyên gia hóa trang trong TP HCM. Ngay lập tức, chị gọi điện vào đó và kể cho cô ấy nghe về nhân vật mà mình đang trăn trở. Đúng hai ngày sau, cô ấy gửi ra cho Thu Hà một sêri các bộ tóc giả. Bộ nào trông cũng rất... ngầu. Và khi đội lên, Thu Hà thấy mình tự tin hơn rất nhiều.

Sự miệt mài tập luyện, cùng với sự hỗ trợ của phục trang khiến vai diễn của chị đã thành công ngoài sức tưởng tượng. Nhiều khán giả khi xem xong rồi vẫn cứ hỏi nhau ai đóng vai chính đấy? Thậm chí cả đạo diễn Nguyễn Đình Nghi ngồi ở hàng ghế ban giám khảo cũng đã quay ra hỏi 'Nhà hát kịch Hà Nội kiếm đâu ra một cô bé mới toe mà diễn tốt thế?'. Sự thể nghiệm mới mẻ gặt hái được thành công này đã khiến Thu Hà rất vui. Chính chị cũng không ngờ mình có thể làm được điều đó.

Thu Hà tâm sự, chị đã quá may mắn khi được đóng nhiều bộ phim và kịch về Bác Hồ như: 'Đêm trắng', 'Hẹn gặp lại Sài Gòn', 'Vị thánh trong mơ', 'Xin lĩnh án tử hình'... NSƯT Thu Hà vừa trở lại điện ảnh với vai Hương Bình trong bộ phim truyện nhựa 'Nhìn ra biển cả' (hãng phim Hội điện ảnh). Nhân vật của Thu Hà trong phim là một người bạn tâm đầu ý hợp của Nguyễn Tất Thành, giúp đỡ Nguyễn Tất Thành rất nhiều trong sự khởi đầu ra đi tìm đường cứu nước của Người. Đồng nghiệp vẫn thường trêu 'Hình như Thu Hà và Tiến Hợi được ăn lộc của Cụ!'.

Trải qua quá nhiều sóng gió trong cuộc đời, đến thời điểm này, dường như 'người đàn bà đẹp' của màn bạc Việt Nam đã tìm được bến đỗ bình yên cho cuộc đời mình. Ông xã của Thu Hà cũng là một người đam mê nghệ thuật nên luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất có thể để giúp vợ hoàn thành tốt công việc. Có hậu phương vững chắc, hy vọng NSƯT Thu Hà sẽ cống hiến cho khán giả những vai diễn ấn tượng hơn nữa trong tương lai...

Ngọc Anh

(Nguồn: Báo CAND)