Cùng với Tuần văn hóa du lịch 2009; Ngày hội văn hóa - thể thao và du lịch tỉnh Điện Biên với 4 đoàn quốc tế tham dự, với các hoạt động chính: Hội trại văn hóa, triển lãm ảnh du lịch - văn hóa, Lễ hội trang phục truyền thống, Trình diễn trang phục các dân tộc, Hội thi các môn thể thao dân tộc, Hướng dẫn viên du lịch; Lễ hội Thành Bản Phủ… Tác giả bài viết này từ Điện Biên gửi những cảm xúc của mình trong đêm hội.

    Người cựu chiến binh nâng bàn tay thanh xuân của những cô gái các dân tộc Điện Biên nối vòng đại xòe trong đêm liên hoan văn nghệ mừng tuần văn hoá du lịch, chào mừng 55 năm chiến thắng Điện Biên lịch sử, 100 ngày thành lập tỉnh và 60 năm ngày thành lập Đảng bộ tỉnh . Bao năm rồi ông mới có dịp hành hương về chiến trường năm xưa, được sống trong tâm trạng náo nức của vũ điệu xòe cùng những con người cần cù và anh dũng.

                                     Khai mạc lễ hội

    Đêm Điện Biên rực hồng ngọn lửa, rộn ràng trống hội, da diết tiếng khèn, pí pặp, pí thiu… Trời xuân nồng ấm, các cô gái trẻ hồn nhiên nắm chặt tay người cựu chiến binh bước vào vòng xòe. Bàn tay mềm mại, trẻ trung tràn đầy sức sống ấm trong tay ông, người cựu chiến binh bỗng bồi hồi nhớ lại một thời hy sinh, chiến đấu bằng tất cả niềm tin và khát vọng về một ngày mai tươi sáng...

    Ông cố tìm ánh mắt người con gái năm xưa, người con gái cùng đội xòe được ông và đồng đội cứu thoát khi giải phóng Điện Biên. Các cô gái xinh đẹp run rẩy, sợ hãi, đi dưới bầu trời tự do mà không tin vào sự thực tưởng chừng chỉ có ở trong mơ. Chỉ đến khi các cô được bàn tay các anh bộ đội cụ Hồ nắm chặt dìu qua bộn bề lửa khói và lởm chởm dây thép gai, mảnh đạn bom sắc nhọn, các cô mới thực sự tin vào sự hoàn sinh của một kiếp gái xòe, một đời nô lệ, đồ chơi cho lũ quan lại thống trị, được sống làm người.

     Người cựu chiến binh mỉm cười nhớ lại những ngày sau giải phóng, cùng đồng bào bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới, giữa bao nhiêu công việc của chính quyền cách mạnh non trẻ, ông cùng các đông đội và bà con không chỉ gắng sức để Điện Biên có được: “Hoa mơ lại trắng, vườn cam lại vàng”, mà còn tích cực bắt tay vào việc khôi phục và phát triển văn hóa văn nghệ dân tộc.  Ông thực sự ngỡ ngàng và khâm phục trước sự phong phú và đặc sắc của nền văn hóa các dân tộc, trong đó có dân tộc Thái, đặc biệt là các điệu xòe.

    Ngưòi già trong bản kể rằng, người Thái Tây Bắc có tới 36 điệu xòe. Đó là những điệu múa kết tinh từ thực tế cuộc sống; mô phỏng những bước đi của cha ông khai phá đất đai, phát rẫy, trồng lúa, lấy nước, tung khăn, mời rượu... Triết lý âm dương, quan niệm về vũ trụ: Đất - trời - lửa - nước, khát vọng sống và ý nghĩa nhân sinh ẩn chứa trong các điệu xòe và trong từng bước vũ.

    Trong những đêm liên hoan văn nghệ quân dân, ông cùng đồng đội và dân bản sôi nổi trong bước xòe vòng - điệu xòe của cả cộng đồng, ông thực sự rung động trước sự nhẹ nhàng mà tinh tế của các bài xòe điệu. Các cô gái trong điệu xòe tủi hổ năm xưa hòa cùng trai mường gái bản, cầm tay anh bộ đội Cụ Hồ vui mừng hớn hở trong điêụ dân vũ, những bước chân trần tự tin trên mảnh đất quê hương.      

    Người cựu chiến binh nhớ tới lời người già trong bản vẫn dạy con cháu: “Không xòe không tốt lúa, không xòe thóc cạn bồ, không xòe trai gái không thành đôi’’. Những điệu xòe thực sự là món ăn tinh thần không thể thiếu của  mỗi người dân tộc Thái. Qua mỗi bước xòe, mỗi người như được gột rửa tinh thần, gần gũi chan hòa với nhau hơn, yêu người yêu đời để rồi bước vào cuộc sống lao động với một niềm tin trong sáng. Cũng chính vì vậy mà bao năm dưới ách kìm kẹp đô hộ của thực dân phong kiến, ngọn lửa hội xòe run rẩy tưởng chừng sẽ tàn lụi, nhưng ngọn lửa trong trái tim người Thái Tây Bắc vẫn nồng nàn tỏa sáng. Trong các gia đình làng bản,các nghệ nhân vẫn âm thầm truyền dạy cho các con các cháu những tinh hoa văn hóa của dân tộc mình, để rồi hôm nay, ngọn lửa hội xòe được ngọn lửa trong trái tim mỗi người con của quê hương Tây Bắc cộng hưởng, thăng hoa, tỏa sáng, ấm giữa non ngàn. Ông thực sự xúc động trước những bài dân ca, dân vũ của các dân tộc anh em. Trong ngày hội này 21 dân tộc anh em của Điện Biên nối vòng tay cùng du khách trong và ngoài nước trong vòng xoè rực lửa, Trong trái tim người cựu chiến binh như ngời lên ngọn lửa ấm áp, bởi ông biết rằng, tuần văn hoá du lịch này còn là ngày hội tôn vinh các giá trị văn hoá dân tộc và đó chính là nền tảng đoàn kết và phát huy được sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân để xây đựng thành phố trẻ anh hùng theo con đường dân tộc và hiện đại.

                                    Mê say điệu xòe

    Đêm Điện Biên rực hồng ngọn lửa. Lửa muôn mầu của những ánh đèn mầu tỏa sáng cùng ánh trăng. Lửa lung linh trên búp tay người chàng trai, cô gái các dân tộc mê say trong mỗi bước xòe. Lửa rập rờn trên hàng “Mắc pém’’ (cúc bạc hình bướm), áo cỏm đong đưa (áo ngắn mặc ngoài của thiếu nữ Thái). Lửa nhảy nhót trên bước chân những người con các dân tộc của Điện Biên nhịp xòe bay nhẩy. Lửa rạo rực trong trái tim những người dân của mảnh đất anh hùng đã trở thành huyền thoại, những con người chịu thương chịu khó, anh dũng và cần cù giản dị, yêu đời và làm chủ tương lai.

    Tiếng trống dậy dồn giục giã, cô gái trẻ sôi nổi cầm tay đưa người cựu chiến binh vào khúc vũ cao trào. Trong đôi mắt hồn nhiên của cô gái lấp lánh hai vì sao sáng như ánh mắt người con gái năm xưa nhưng sao mà tự tin đến thế. Ôi vừa mới năm nào mà mấy mươi năm đã trôi qua! Cuộc sống mới đẹp làm sao và kỳ diệu thay cho sự hồi sinh của cuộc sống, sự hồi sinh của văn hoá dân tộc, hồi sinh của vũ điệu xòe!

    Người cựu chiến binh xúc động nghẹn lòng nhớ tới những đồng đội đã ngã xuống trong những trận đánh chiếm giành giật từng cứ điểm. Mỗi nắm đất, mỗi thớ cây ngọn cỏ… đều thấm máu của các anh. Các đồng đội của tôi ơi! Sự hy sinh của các anh đã không uổng. Điện Biên hôm nay đã là một Thành phố trù phú trù phú, một trung tâm kinh tế văn hóa nơi cửa ngõ miền Tây. Núi ngàn xanh mướt mát căng đầy nhựa sống, ánh non tơ sáng trên đầu cỏ biếc và trong mỗi ánh mắt cười. Những công trình tươi rói mang tầm thời đại. Những thế hệ con cháu, những chàng trai cô gái của “Ải Lậc cậc’’ (Bố khổng lồ - thần thoại dân tộc Thái), hậu duệ của “Nàng Han’’ (một Bà Trưng, Bà Triệu của Thái) thực sự là những chủ nhân xứng đáng của quê hương, đêm nay tay trong tay tưng bừng trong đêm xòe mừng xuân mới của quê hương yêu dấu.

   Tiếng hát gọi mời tha thiết: “Rừng xanh cây lá muôn đóa hoa mai mừng đón xuân về…’’ Người cựu chiến binh như thấy mình trẻ lại, ông lâng lâng bước trong tiếng nhạc.Vòng đại xòe như bông hoa ban huyền thoại bừng nở rực ánh lửa hồng.

         Bài và ảnh: Trần Vân Hạc

         Đ/c: F.201, Nhà.B4, Ngõ.189, Thanh Nhàn

          P. Quỳnh Lôi, Q. Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội

          ĐT: 04.3636 8208 - 0917 331 683

          Email: vanhac.yenbai@gmail.com

                    vanhac_yb@yahoo.com.vn