Diễn viên nhí Việt Nam không phải là “búp bê biết nói”, nếu có cũng chỉ tại đạo diễn dở mà thôi! - cô bé triển vọng của Cánh Diều 2008 Phạm Gia Hân thức tỉnh chúng ta.

Bé Hân thời hiện tại

Hàng xóm ở Thủ Đức, bạn bè ở trường PTCS Kiến Thiết (quận 3, TP HCM)… gặp Phạm Gia Hân đều chúc mừng: “Gia Hân ơi, dạo này thành cô bé triển vọng rồi, diễn thử cho coi nào…”. Ấy là vì đọc nhiều tin tức về Gia Hân, lại còn xem cô bé lên nhận giải Cánh Diều được truyền hình trực tiếp, nhưng chưa ai biết mặt mũi bộ phim ra sao vì chưa phát hành.

Chị Phạm Thị Bình - mẹ của Gia Hân hai lần xem Cú và chim se sẻ, đều trong diện hẹp: “Quay xong một thời gian đạo diễn Stephane Gauger đem về chiếu ở  phòng trà tại TP HCM chiêu đãi bạn bè, lần thứ hai tôi được ra Hà Nội để giới thiệu phim, chủ yếu là khách nước ngoài, xem xong nhiều người khóc”.

Khi quay Cú và chim se sẻ, Gia Hân đang học lớp 4, nay đã  vào cấp II, ống chân rõ dài đúng kiểu “nhổ giò”, nhưng gương mặt vẫn vậy, xương xương ngăm ngăm, đặc biệt là đôi mắt to và miệng cười rộng. Sau buổi học, tối tối Gia Hân đến Nhà Thiếu nhi quận 4 để giúp mẹ kèm cặp lớp múa.

Cô bé không chủ động nói cười, cảm giác gặp ban đầu dễ bị nghĩ là “bà cụ non”. Nhưng khi nghe tiếng cười hi hi của Gia Hân thì thở phào, sự trong trẻo vẫn còn đầy ắp, vang tỏa và bao bọc đảm bảo sự an toàn cần thiết cho một tuổi thơ không phải quá độ!

Cô bé ngập ngừng kể: “Sáng Chủ nhật vừa rồi con cùng mẹ bay ra Hà Nội, đi cùng đoàn có chú Jimmy, cô Kathy Uyên, ông Chánh Tín… Tối nhận giải xong sáng thứ Hai bay về luôn, nhưng con và mẹ đã tranh thủ tới Lăng Bác chụp ảnh kỷ niệm”.

Cháu có biết vai Thủy đã được cân nhắc, đánh giá ngang ngửa với vai Hạnh của cô Hồng Ánh không?  “Cũng có mấy cô chú phóng viên kể lại với con như thế, nhưng con được giải là vui rồi. Con rất ngưỡng mộ cô Hồng Ánh, làm sao con sánh được với cô”.

Mẹ của Gia Hân chia sẻ: “Lúc đó chúng tôi chỉ nghĩ là được ra Hà Nội dự giải, diễn xuất của cháu được báo chí khen, rồi bất ngờ có giải, thế là vui rồi. Cũng có người bảo tôi lẽ ra giải của cháu phải cao hơn, nhưng với tôi thế là đủ, không nên so sánh nữa…”.

Bé Hân thời… đi bụi!

“Cú và chim se sẻ” là bộ phim chan chứa tình người, kiểu phim tác giả của đạo diễn mang hai dòng máu Mỹ - Việt Stephane Gauger (mẹ là người Việt). Trước khi giành 3 giải thưởng ở Cánh Diều 2008, phim đã chu du nhiều LHP quốc tế, từng nhận giải: Giải khán giả bình chọn và giải phim có cách kể hay nhất tại LHP Los Angeles, giải cho nhà làm phim nổi bật tại LHP quốc tế Denver, giải thưởng lớn tại LHP Châu Á ở Dallas…

Trước khi được nhận vai Thủy, bé Hân chỉ học múa, chưa trải nghiệm diễn xuất ở trường lớp hay trong bất cứ bộ phim nào. Đang hì hục tập múa bỗng Hân được một người đàn ông tên Việt gọi ra tự giới thiệu làm ở ngành phim và hỏi xin số điện thoại của mẹ, nhắn nhe Hân về tập khóc tập cười. Vài ngày sau, Hân được chú Việt gọi lên thử vai. Mẹ nghĩ con gái chỉ đi chơi, thử vai cho biết chứ dễ gì được chọn bởi có cả chục em nhỏ tề tựu, nhiều em đã quen mặt trên phim truyền hình. Hân nhớ lại: “Chú đạo diễn đưa cho con một đoạn kịch bản, ai cũng được thử cảnh cầm bó hoa đi bán cho những người đang uống bia trong quán, rồi cảnh đóng chung với anh bán mì gõ. Con diễn xong chú đạo diễn kêu về, qua một ngày sau chú Việt gọi điện nói con được nhận rồi”.

Cứ ngày ngày quấn quít bên mẹ thế này, Gia Hân hiểu thế nào là cuộc sống của một đứa trẻ mồ côi, bụi đời như Thuỷ trong Cú và chim se sẻ? 

Mẹ Hân bật cười: “Chính tôi xem cũng bất ngờ là cháu đóng quá tốt. Nhưng khi đọc kịch bản tôi đã có linh cảm cháu sẽ làm được. Cháu ở với ba mẹ, có gia đình yêu thương nhưng cách sống thì cũng phải bươn chải từ bé. Tôi đi làm ăn ở đâu đều mang con theo, theo mẹ vào dạy múa ở các mái ấm, trung tâm nuôi dưỡng trẻ mồ côi, cơ nhỡ…

Lên 5 tuổi cháu đã lao vào công việc ngay chứ không phải kiểu cậu ấm cô chiêu. Có cảm giác cháu tuổi nhỏ nhưng suy nghĩ rất già dặn. Nhiều người trong đoàn phim nghĩ cháu sẽ không theo được, nhưng bé Hân thích ứng rất nhanh, các chú phải kêu lên: Con còn… bụi đời hơn mấy chú!”.

Bước vào đoàn phim, thấy đạo diễn Stephane thoạt đầu Gia Hân hơi bồn chồn: “Chú có vẻ ngoài hơi dữ, nhưng nói chuyện rồi thì thấy rất vui, dễ tính. Thế rồi tụi con cứ tự nhiên mà diễn với nhau. Cảnh bé Thủy bỏ nhà người chú để lên thành phố sống lang thang là khó nhất, nhưng con gắng tập trung rồi cũng diễn được. Vui nhất là cảnh con và chú Thế Lữ cho voi ăn mía ở vườn thú, hầu như chẳng phải diễn gì vì hai chú cháu đều thích cảnh này”.

'Khóc trong phim có khó không, có phải dùng… nước mắt giả không?' - “Con tập trung một lúc là tự khóc được thôi, không thấy khó lắm”. Mẹ Gia Hân thì bảo nuôi con rất dễ, không hay khóc lóc, đau ốm. Đúng là có duyên diễn xuất và phải ghi nhận con mắt tinh tường của người tuyển chọn, đạo diễn.

Tạm biệt chim vành khuyên, đợi chờ chim se sẻ

13 tuổi Tố Uyên được đạo diễn Nguyễn Văn Thông, Trần Vũ chọn vào phim Con chim vành khuyên, 12 tuổi Lan Hương đảm nhận vai Em bé Hà Nội, rồi lại thắc mắc không hiểu ngày ấy đạo diễn Khánh Dư đã khổ công ra sao để còn dàn diễn viên nhí đóng phim Mẹ vắng nhà dễ thương đến thế! Vai diễn nhí có thể làm nên sự nghiệp của một diễn viên tương lai.

Lịch sử điện ảnh đã ghi nhận, nhưng từ những năm 90 trở đi phim ảnh Việt chỉ trình làng các vai diễn thiếu nhi khô cứng. Những “búp bê biết nói” này không chỉ gây hồ nghi trẻ con Việt không biết đóng phim mà còn bức xúc về cả phương pháp giáo dục của chúng ta đang quá cứng nhắc, thiếu sinh động. Nhưng sâu xa không phải do các em, mà chính bởi đạo diễn kém tài, thiếu nhiệt huyết và đang sống quen với sự xơ cứng!

Đạo diễn Vinh Sơn cho rằng phim Triệu phú ổ chuột nếu tranh giải ở các LHP châu Âu như Cannes, Venise, Berlin chưa chắc đã đoạt giải, cách đánh giá của Oscar hài hòa hơn giữa hai phía phê bình và công chúng. Cái được gọi là công chúng ở đây chính là câu chuyên phim lan tỏa được tới nhiều đối tượng khán giả, và đặc biệt là dễ hiểu, dễ cảm. Triệu phú ổ chuột giống như một cậu bé nghèo vượt khó, và nếu như không có diễn xuất quá sinh động, tuyệt vời của dàn diễn viên nhí xuất thân khu ổ chuột, chưa chắc phim đã thắng Cuộc đời kỳ lạ của Benjamin ở tầm tư tưởng.

Đôi mắt mở to của cô bé Rubina Ali (vai Latika) nhìn theo đoàn tầu chở hai cậu bé gần gũi nhất với cô ở khu ổ chuột dần dần khuất bóng khiến người xem bị ám ảnh. Gia Hân trong vai Thủy ở Cú và chim se sẻ cũng đọng lại cảm xúc về đôi mắt có hồn như thế. Không chỉ bé Hân làm được mà đạo diễn Stephane Gauger cũng đã làm được cái việc trả lại tên cho em - trả lại công bằng cho diễn viên nhí Việt: cần nội tâm có nội tâm, cần ngây thơ có ngây thơ, và phải kết hợp được cả hai để điện ảnh đúng là điện ảnh.

2 triệu đồng tiền thưởng từ giải Diễn viên triển vọng, mẹ của Gia Hân đầu tư  mua đạo cụ cho nhóm múa Thiên Thần, chưa sắm sửa gì riêng cho con gái vì lúc này nhóm múa đang cần hơn.

Gia Hân- nay là học sinh năm thứ hai trường Múa, chỉ cười và nghĩ về những điều giản dị: “Con thích ăn gà rán KFC”.

                               Cảnh trong phim “Cú và chim se sẻ”

Sau Cú và chim se sẻ, Gia Hân tham gia một số phim truyền hình như Nữ bác sĩ (vai bệnh nhân), Người rơm (phim tốt nghiệp khóa đạo diễn của Hoàng Thị Thơ), đóng kịch Kính thưa Ô-sin (Kịch 5B)…

Mẹ Hân bảo hai mẹ con ít giao du trong ngành điện ảnh, lúc nào chú Việt nhớ tới và gọi thì cho Hân tham gia chứ không chủ động đi thử vai, cũng không chủ động đòi tiền thù lao: “Người ta trả cho cháu bao nhiêu là tuỳ ở họ, tôi chỉ mong cháu làm tốt công việc đã nhận. Sau này cháu thích theo điện ảnh thì cứ theo. Bất cứ ai mời đóng phim, diễn kịch tôi đều để cháu tự quyết, như vậy cháu sẽ hiểu được mình phải có trách nhiệm với công việc, mẹ chỉ hỗ trợ thôi”.

Gia Hân mang họ Phạm của mẹ, nếu theo họ của bố thì tên sẽ là Lý Gia Hân - giống tên diễn viên, Hoa hậu Hồng Kông 1988 mà mẹ của Hân từng ngưỡng mộ.

Còn bé Gia Hân thích gì? “Con thích nhảy hiện đại. Con cũng muốn làm cô giáo dạy múa. Hàng ngày con vẫn tiết kiệm tiền bằng cách bỏ ống heo đất. Nếu có một khoản tiền kha khá, con sẽ dành một nửa tặng các bạn nghèo, các bạn mồ côi, còn lại con mua một chiếc xe đạp điện”.

Gia Hân - chim sẻ nhỏ hoặc dễ thương hơn thì nên gọi chim se sẻ, không hứa hẹn về một sự nghiệp điện ảnh đang hé mở, nhưng lại cho chúng ta hy vọng, chờ đợi thế hệ chim se sẻ sẽ cất tiếng hót tự tin trên màn ảnh, kể từ thời chim vành khuyên đã quá xa xăm!

Theo Kiều Bích Hương

(Báo Tiền Phong Online)