XUÂN HẸN ƯỚC

Mùa Xuân
thắm lại đất trời
Hoa trao hương sắc ngỏ lời thương nhau
Thủy chung lòng giữ trước sau
Trái tim mang tặng cho nhau suốt đời
Mặc sương
phủ, mặc tuyết rơi
Hồng kia vẫn rực góc trời xa xa
Biển đời bão táp phong ba
Tình sâu nghĩa nặng phù sa đắp bồi
Thuyền anh
vẫn vượt em ơi
Bến bờ hẹn ước đậu nơi em chờ
Anh tấu nhạc, em hòa thơ
Xốn xang gió sớm, ngẩn ngơ nắng chiều.
Minh Hải
(Chemnitz, CHLB Đức)

Ngôn ngữ trong bài thơ “Xuân hẹn ước” là ngôn ngữ hình tượng. Hình tượng ở đây gần như rải khắp cả bài thơ. Ở khổ thơ đầu là :

Mùa Xuân
thắm lại đất trời
Hoa trao hương sắc ngỏ lời thương nhau

Từ “thắm” thường làm phụ tố cho mấy tính từ chỉ màu sắc: xanh thắm, tươi thắm, đỏ thắm , Đó là những gam màu tươi sáng, rực rỡ. Chỉ một từ “thắm” thôi, mà tác giả đã gợi ra cho chúng ta những gam màu ấy của thiên nhiên khi mùa xuân đến và ẩn sâu trong đó ta thấy cả niềm vui. Rõ ràng khổ thơ đầu hiện ra trước mắt chúng ta một không gian rưc rỡ, tươi thắm của trời đất vào xuân . Tình hoa quyện với tình người như một sự giao thoa hòa cảm.”. Từ đây, tứ thơ đước phát triển, hình tượng được nâng cao

Mặc sương
phủ, mặc tuyết rơi
Hồng kia vẫn rực góc trời xa xa
Biển đời bão táp phong ba
Tình sâu nghĩa nặng phù sa đắp bồi

“Bốn hình ảnh đối lập trong một khổ thơ qua cùng một thủ pháp ẩn dụ ; “sương phủ ,truyết rơi” đối lập với “Hồng kia vẫn rực”,” bão táp phong ba” đối lâp với “phù sa đắp bồi” đã khẳng đình sự chung thủy của một mối tình tuyêt mỹ. Nó bất chấp mọi khó khăn gian khổ, cho dù ở hoàn cảnh khắc nghiệt nào đi nũa thì ngọn lửa tình yêu vẫn rực hồng từ trái tim người con gái đẹp: hồng kia vẫn rực góc trời
xa xa” và “ Biển đời có bão táp phong ba “ mối tình ấy - về phía chàng trai vần như phú sa dưới dòng sông âm thầm bồi đắp cho bến bờ hạnh phúc của mình. Khi đọc câu” Mặc suơng phủ mặc tuyết rơi / Hồng kia vẫn rực góc trời xa xa” thì tôi lại nhớ đến câu ca dao: Lạnh lùng lắm láng giềng ơi!/ Láng giềng lạnh ít nhưng tôi lạnh nhiều!

Thế mới biết, đối với phái đẹp, cái lạnh bên ngoài không đáng sợ bằng cái lạnh bên trong. Sương phủ, tuyết rơi ngoài trời không đáng sợ bằng sương phủ, tuyết rơi trong lòng. Vậy mà ở đây “ Mặc” dù thế “Hồng kia vẫn rực góc trời xa xa! Một hình ảnh mà đẹp cả hai bình diện – hình thức bên ngoài và phẩm chất
bên trong. Đó là lòng chung thủy. Thật đáng quý biết nhường nào! Lòng chung thủy ấy đã tạo sức mạnh cho chàng trai vượt qua biển đời phong ba bão táp. Lời hứa quyết tâm chân tình mộc mạc ”Thuyền anh vẫn vượt em ơi” tưởng chừng sẽ tan vào hư không, giữa mênh mông biển cả, vậy mà chiếc thuyền ấy đã vào “Bến bờ ước hẹn đậu nơi em chờ” Và người đọc cũng muốn bay lên cùng tác giả khi đọc hai câu thơ cuối:

Anh tấu nhạc, em hòa thơ
Xốn xang gió sớm, ngẩn ngơ nắng chiều.

Hai câu thơ này hay thật! Hay vì đó là kết quả tất yếu của mối tình cao đẹp, hay vì nó mang nhiều tầng ý nghĩa, gợi cho ta nhiều sự liên tưởng trong những bình diện khác nhau. Hạnh phúc là sự đồng điệu tâm hồn, nó hòa quyện như thơ với nhạc, như nhạc với thơ. Nếu ta liên tưởng tới sự thầm kín, bí mật kia của mối tình này, thì lại thấy cái hay ở sự diễn tả bóng bảy về thao tác rất bản năng của trai và gái, của đàn ông với đàn bà. Họ đang hòa vào nhau trên bến bờ hạnh phúc. “ Thi trung hữu nhạc” trong thơ có nhạc, trong nhạc có thơ. Hình ảnh “anh tấu nhạc em hòa thơ” phải chăng đó là cách thể hiện: trong anh có em, trong em có anh .Chẳng còn đâu là khoảng cách. Mối tình đẹp đẽ ấy đã lan tỏa vào cả thiên nhiên cảnh vật. Một không gian mênh mang , xốn xang ngây ngất hiên lên trước mắt chúng ta,” xốn xang gió sớm. ngẩn ngơ nắng chiều”. Ta có thể hiểu câu thơ này ở nhiều góc độ, ở nhiều sự liên tưởng. “Xốn xang gió” ta có thể hiểu đó la phơi phới của niềm vui , phơi phới của sư thăng hoa trong hạnh phúc. Ôi! Hạnh phúc thật tuyệt vởi, khiến mặt trời cũng phải ngẩn ngơ trước giờ bàn giao cho trăng sao ngự trị bầu trời Hai câu thơ này không những hay ở nội dung mà con hay ở nghệ thuật. Đó là nghệ thuật ẩn dụ , nhân hóa, nghệ thuật ngăt nhip 3/3 , 4/4 và tuyệt vời nhất là những tiểu đối trong cả hai câu : “anh tấu nhạc” đối với “ Em
hòa thơ” và “Xốn xang gió sớm” đối với “ ngẩn ngơ nắng chiều”.
Tác giả Minh Hải khá thành công xây dựng một tứ thơ bằng liên hiệp ẩn dụ và nhũng hình ảnh đối lâp. Việc ngăt nhịp linh hoạt, tạo nhiều tiểu đối trong thơ lục bát cũng là nghệ thuật làm cho câu thơ nên nhạc nên vần . Về nôi dung, bài thơ vừa có chiều sâu, vừa có tầm khái quát và tính hàm súc rất cao
Cám ơn nhà thơ Minh Hải đã cho chúng tôi thưởng thức món tinh thần đầu Xuân vô cùng hấp dẫn.

Lê Hùng