MÀU THU SÀI GÒN
Trên cành lá cũng môi son
Chờ mưa em hỏi: Sài Gòn thu đâu?
Bỗng nhiên mưa tạnh. Qua cầu…
Em, mây đẫm xuống chín màu dòng thu.
Đặng Hà My
Bài thơ “Màu thu Sài Gòn” của Đặng Hà My là một bài thơ độc đáo. Theo tôi, tính độc đáo đó, thể hiện ở hai điểm. Một là, ý thơ (tứ) rất kín. Như người xưa nói “thi mạch kỵ lộ”; ý thơ quá lộ liễu thì chỉ là vè hoặc diễn nôm mà thôi. Từ lời người xưa mà suy ra, thì thơ hay thường là ý thơ kín. Kín cũng với nhiều mức độ; mức cao là thơ không “thức” mà chỉ “cảm” được thôi - có nghĩa khi đọc bài thơ, người đọc không nhận thức được nội dung cụ thể mà chỉ cảm nhận được bài thơ nói gì mà thôi. Tuy nhiên, cũng không thể kín quá, đến mức không “cảm” nổi , thì cũng không còn là thơ nữa, mà người đời thường coi đó là “thơ tắc tỵ”. Bởi vì ý thơ Đặng Hà My rất kín, nên người đọc chỉ cảm được là chính, nên nhiều lời bình thơ Hà My bộc lộ: “Bài thơ hay, nhưng không hiểu hết!”. Nghe ra có vẻ trái tai, nhưng đó là một thực tế! Hai là, về thi từ (gồm cả thi ngữ), nhiều thi từ “bạo liệt”, nhất là mới mẻ, sáng tạo - thậm chí cũng chỉ cảm được thôi. Chính vì chỉ cảm được thôi, nên hiểu về thơ Hà My cũng là cả một trường tiếp nhận rộng lớn, không ai giống ai, bởi mỗi cá nhân có sự cảm khác nhau. Nhà thơ cho ra đời bài thơ mà bạn đọc chỉ có thể cảm được, đó là nhà thơ sáng tạo bài thơ ấy từ cảm xúc gián tiếp - còn gọi là gián cảm; ngược lại, bài thơ mà bạn đọc tiếp nhận nội dung một cách cụ thể, giản đơn trong trường cảm nhận đơn tuyến, thì đó là sản phẩm thi ca được sáng tạo từ cảm xúc trực tiếp của nhà thơ - còn gọi là trực cảm (một từ gần trùng hợp ngẫu nhiên với từ dùng để chỉ một khâu trong quá trình tư duy).
Nói những điều trên đây chủ ý để đi đến cảm nhận thơ lục bát Đặng Hà My trong khuôn khổ độc đáo của thơ chị.
Đọc bài thơ lục bát của Đặng Hà My trên đây, về tứ, chỉ “cảm” được thôi, còn về thi từ - thi ngữ, những “lá cũng môi son”, “em, mây đẫm xuống”… là những thi từ - thi ngữ mới mẻ, sáng tạo của tác giả.
Rất có thể, những điều cảm nhận của tôi về bài thơ lục bát này của Đặng Hà My chưa hoàn toàn trùng hợp với cảm nhận của các bạn đọc khác, bởi lý do rộng lớn của trường tiếp nhận như đã nêu trên.
Không nói nhiều về bài thơ lục bát trên đây của Đặng Hà My, tôi chỉ nêu đôi nét về tính độc đáo của thơ chị để cùng bạn đọc cảm nhận và thẩm bình.
Mai Thanh
Nguyễn Xuân Ngọc - nguyenxuanngocj661939@gmail.com - 01677225720 - Hiệp Sơn Kinh Môn Hải Dương
(Ngày 29/04/2014 21:48:05)
Twitter
Google
Yahoo
Facebook
Gửi cho bạn bè