Tâm điểm của bài thơ 

     Tâm điểm của bài thơ là quan điểm của Tác giả:

Ta cầu cái chẳng ai ham
Tha cho mấy kẻ đã làm hại ta
Chỉ xin sáng tỏ chính – tà
Để năm mới đến nhà nhà yên vui...

     Ở bài này, nếu chỉ nhìn vào cái đầu bài thì chưa hẳn đã trúng tâm điểm của bài thơ mà Nhà thơ Đặng Vương Hưng muốn nói tới. Câu chuyện Nhà thơ đi vãng cảnh chùa làng, gặp cảnh chùa vắng, khách dến chùa quần bò áo phông, người cầu phúa, người cầu an, người cầu tài tộc, người cầu lương duyên... chỉ là cái cớ để nói lên ý ông muốn nói, là cái nền để dựng lên chủ đề của bài thơ.
      Thực ta tâm điểm của bài thơ này nằm cả trong 4 câu trên. Nó bao hàm các nội dung là: Nhà thơ muốn Xin tha cho kẻ đã làm hại chính mình. Đây là theo quan điểm "lấy đức báo oán" để thu phục những kẻ ác hướng thiện. Nhưng cái hay lại nằm ở câu sau là : phải làm rõ chính-tà, phải trái, không thể mập mờ giữa cái thiện và cái ác, giữa cái thật và cái giả, giữa cái thực và cái hư, giữa công và tội...
      Nói tóm lại là phải phân minh, lấy điều thẳng, điều đúng để báo lại. Nếu lấy lòng từ bi bác ái mà bao dung cả kẻ xấu, kẻ ác  mà không chỉ ra cho họ cái điều xấu, điều ác để họ ăn năn hối cải thì chẳng khác nào "nuôi ong tay áo, nuôi cáo trong nhà", trước sau thì cũng bị mầm mống tội ác do bao dung này báo hại. Phải lấy đức để cảm hoá nhưng phải chỉ rõ đúng và sai, xấu và tốt của họ để họ giác ngộ mới là điều nên làm.
     Tâm điểm bài này thực ra lấy ý trong truyền thuyết về Khổng Tử như sau:
     " Sách Luận ngữ đã chép, có một học trò hỏi Khổng Tử một câu về xử thế: “Dĩ đức báo oán hà như?”( 以 德 報 怨 何 如?) (Lấy điều đức để báo oán lại oán thù có được không?) Khổng Tử trả lời: “Bất nhược dĩ trực báo oan” (不 弱 以 直 報 冤!) (Không bằng lấy điều thẳng để báo lại!).
      Qua bài thơ này, chúng ta hiểu thêm về Khổng tử và quan điểm tư tưởng của Nhà thơ là theo thuyết của Khổng tử, một thuyết hay mà Hồ Chủ tịch cũng đã nghiên cứu và vận dụng để hình thành những điểm cơ bản của Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Nguyễn Đức Trường

      Sau khi đọc ý kiến của bạn Huệ Triệu, bạn đã khiêm tốn nói rằng: "người đọc như tôi – dù khá mỏng kiến thức về chùa chiền, vẫn không thể đồng cảm được với những “quần bò áo phông” len lỏi vào cổng chùa !"
       Theo tôi, bạn như vậy là lạc hậu đấy. Bây giờ vào chùa là thú vui của nhiều người, không riêng các bà già mặc áo nâu sồng, mà có cả những người dân bình thường nữa. Dân thường thì ăn vận bình thường như trong cuộc sống vốn có của nó, miễn là trong lòng họ hướng thiện, đến với cửa Phật với tấm lòng từ bi bác ái...
     Ngày xưa, lâu lắm rồi, các cô gái còn mặc yếm lên chùa nữa cơ mà. Mời bạn đọc câu ca dao này nhé:

 "Mấy cô đội gạo lên chùa
Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư
Sư về sư ốm tương tư
Cho lăn lóc đá, cho sư trọc đầu"

      Bây giờ các cô gái đi chùa với người yêu để cầu an, cầu hạnh phúc là quá thường tình.
     Cái hay cái đẹp của Thơ Đặng Vương Hưng là "dám xin tha cho kẻ đã làm hại chính mình," Điều này đã làm đúng lời răn của Phật: "Kẻ thù lớn nhất của đời người là chính mình" chứ không phải là kẻ hại mình. Nếu bạn chiến thắng được bản thân mình, không để thù hận phải day dứt làm khổ mình, không làm như kẻ tiểu nhân là thù phải trả thù, mà lấy ân báo oán.
      Cái điều xin tha cho kẻ hại mình ấy là tư tưởng Phật giáo, không mới, nhưng tác giả bài thơ đã ngộ được điều ấy, vậy nó là ánh sáng của bài thơ, và cũng là tâm điểm của bài thơ.
      Hình ảnh khách đến chùa "quần này áo nọ" chỉ là cái hình ảnh mà ai cũng nhìn thấy, bề ngoài thì như vậy đấy. Nhà thơ là phải hơn người khác biết nhìn thấy cái nội tâm phía bên trong họ, đấy mới là nhà thơ.
      Ở đây, tác giả bình thơ đi vào cái hình ảnh thông thường mà chưa khai thác sự thâm thuý và độ lượng của tấm lòng đại từ đại bi của tác giả bài thơ.
      Nhận xét một bài thơ cũng như nhận xét một con người, ta phải nhìn vào gương mặt họ, đôi mắt họ mà đánh giá, vì ánh mắt gương mặt thể hiện tích cách một con người. đánh giá qua quần áo hay cái giày cái dép thì khó nói được bản chất của người mà mình muốn đánh giá. Vì vậy, người bình không nói được cái tâm cốt của bài thơ, tất nhiên không làm hỏng bài thơ nhưng sẽ làm bạn đọc hiểu chưa chủan bài thơ.
      Như vậy, bình thơ có mấy vấn đề phải lưu ý: Đồng cảm với tác giả bài thơ và hiểu bài thơ. Viết lên ý hiểu của người bình bài thơ. Định hướng cho người đọc hiểu thế nào cho đúng, sâu sắc về bài thơ.
     Như vậy bình thơ khó lắm thay.
     Ngươì bình thơ phải có trách nhiệm với lời bình của mình, không phải bài nào cũng cứ khen hay để cho người làm thơ hài lòng đắc ý, mà lời chê đúng chỗ còn hay hơn cả lời khen nữa kia.
     Bình thơ cần phải có vốn kién thức rộng. Nếu không anh sẽ nhìn bài thơ qua một lăng kính với góc nhìn hẹp và dễ hiểu lệch bài thơ.
     Trên đây là mấy dòng tâm sự, nếu có điều gì không hài lòng các tác giả và anh Huệ Triệu, xin mọi người hết sức thông cảm cho.

      Bài thơ của Đặng Vương Hưng hay ở nhiều phía, phân tích của tác giả LXV vẫn chưa bao quát hết các khía cạnh của tứ thơ. Xin được góp thêm đôi điều:
    - Khách vãng lai đến chùa bao gồm mọi thành phần. Thời đại nào cũng thế. Thời phong kiến thì có quan lại, chức sắc, tá điền, địa chủ, cố nông... nên quần áo cũng đủ dạng. Thời nay khách cũng đủ tầng lớp, nên khách mặc quần bò còn may chán, có cô còn mặc váy cực ngắn nữa kia. Nhưng dù mặc thế nào, họ cứ thành tâm là được. Phật tại tâm mà. Không đáng trách họ lắm.
     - Tâm điểm của bài này nằm ngay ở đầu đề: Xin tha cho kẻ đã hại mình. Cái tứ nó hay ở chỗ này. Tác giả chỉ phân tích nghịch cảnh khi đến chùa này mà chưa phân tích nội tâm rất từ bi, bác ái, vị tha và tấm lòng bồ tát của tác giả bài thơ. Vì vậy chưa phân tích cho đến ngon nguồn cái hay cái đẹp bài thơ.
     - Những nghịch lý diễn ra nơi cửa phật, chẳng những đã xúc phạm đến Thần linh mà còn là nỗi đau lòng của mỗi người lương thiện tới chùa... Ở đây, "cửa Phật" tác giả không viết hoa, và trong chùa chỉ có Bụt thôi không có Thần linh. Thần linh chỉ có ở đền, đình. Thần linh là những người có khả năng phi phàm, hơn người và có công vơí làng nước. Còn Phật là những người đã giác ngộ và tu thành chính quả mà thành? 
      - Phật tử (những người theo đạo Phật) nhiều chỗ tác giả không viết hoa chữ Phật. Chỉ có tĩnh mịch chứ không có tịnh mịch.
      - Yêu đương ở cửa chùa không phải là chuyện hiếm, nên ôm eo là thường tình. Gần đây nhiều người còn tổ chức lễ cưới trong chùa nữa kia, như diễn viên Hồng Ánh chẳng hạn...Không nên đau lòng quá khi thấy cảnh này.