Tuần đầu của tháng 3 năm 2010, bài thơ Bất ngờ của Nhà thơ Đỗ Hàn được giới thiệu trên mục Lục bát mỗi ngày và đã được nhiều thi hữu và bạn đọc đồng cảm, chia sẻ. Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh đời thường: Cánh bèo, buổi chiều, chim kêu, dãy phố nghèo… đưa người đọc tiếp cận với những bất ngờ sinh trưởng từ những điều tưởng như giản dị và rất mực bình ổn đó.

Mùa sen đã nở, tay đã nắm bàn tay, kính mời quý bạn đọc cùng cảm nhận một lần nữa “Bất ngờ cả những điều chưa... bất ngờ!”, từ hương văn thao thiết tình thi hữu mỗi ngày.

BẤT NGỜ

 Bất ngờ nở một mùa sen

Thơm lây cả đến lấm lem cánh bèo

Bất ngờ nắng quái buổi chiều

Cho trai thương vợ hơn nhiều thời yêu...

Bất ngờ nghe tiếng chim kêu

Xốn xang cả dãy phố nghèo bóng cây

Bất ngờ tay nắm bàn tay

Chạm vào xa xót của ngày xa xưa...

Bất ngờ nắng, bất ngờ mưa

Bất ngờ cả những điều chưa... bất ngờ!

ĐỖ HÀN

(Văn phòng Hội Nhà văn VN)

Email: nguhoctre@yahoo.com.vn

Điện thoại: 0912 310 356

Ý KIẾN, CẢM NHẬN VÀ LỜI BÌNH:

Tác giả Phạm Minh Giắng (Email: phamigia@gmail.com, ĐT: 0987736365) từ Thái Bình, tinh tế lấy chữ của BẤT NGỜ của nhà thơ Đỗ Hàn cảm tác thành một khúc tứ tuyệt:

Mùa sen thơm đến cánh bèo
Trai thương vợ lấm lem nhiều nắng mưa
Chạm vào xa xót ngày xưa
Xốn xang cả những điều chưa... bất ngờ

Từ thành phố Việt Trì, Phú Thọ tác giả Nguyễn Đức Tùy (Email:ndtuy@yahoo.com.vn, ĐT: 0974131428) có những nhận xét sâu sắc:

'Bất ngờ' của nhà thơ Đỗ Hàn cho ta những bất ngờ thú vị. Thật ra có những điều không bất ngờ như 'hoa sen nở', 'nắng quái chiều hôm'...nhưng khi nhà thơ liên tưởng đến những điều khác thì cảm thấy bất ngờ! Chỉ có những người trong cuộc và tâm hồn thi sĩ thì mới cảm nhận được. 

Bài thơ có tứ rất hay và gợi mở cho ta đến nhiều điều 'bất ngờ cả những... điều... chưa bất ngờ' tức là bất ngờ vì những điều ta đang trông đợi xảy ra một cách bất ngờ mà chưa đến vây! Xin cảm ơn nhà thơ đã đem đến cho độc giả một bài thơ hay và xin hoạ mấy câu cuối để chia sẻ cùng tác giả một điều bất ngờ:

Bất ngờ gặp bạn, cầm tay
Bồi hồi nhớ lại những ngày xa xưa
Bất ngờ trời đổ cơn mưa
Kéo nhau vào quán... say sưa... bất ngờ!

Từ vùng cao Quản Bạ, Hà Giang tác giả Phạm Văn Tự (Email: thcsts@gmail.com, ĐT: 0219 384 6208) đã hoạ bài thơ một cách mượt mà, nhưng lại ngầm đưa ra một thông điệp bất ngờ: Sự mòn mỏi mong từng hạt mưa trưa và được đền đáp, dù cõi lòng vẫn bùi ngùi “Rưng rưng sợi bạc, tiếc ngày tháng xưa...”.

ĐỜI CHIỀU
(Hoạ thơ 'Bất ngờ')

Phận bèo đâu đẹp bằng sen

Lục bình tim tím ai ghen với bèo

 Hoàng hôn bóng quái xế chiều

Đầy vơi thương nhớ phận bèo... ai yêu!

Đêm dài vọng tiếng hạc kêu

Đông vè lá rụng... tiêu điều cỏ cây

 Vết mồi hoa gấm bàn tay

Rưng rưng sợi bạc, tiếc ngày tháng xưa...

Hạn khô mong mỏi hạt mưa

Say say... tỉnh tỉnh... mưa trưa... ai ngờ...!(?)

Và đặc biệt, Vũ Thiên Kiều (Email: vuthienkieu@gmail.com, ĐT: 0986 585 388) vừa bản năng, vừa thâm tàng khi bất ngờ lộ bút về “Bất ngờ”:

Những điều bất ngờ kỳ diệu lắm thay! Bất ngờ nắng cũng hay, bất ngờ mưa cũng đẹp. Đời người như cây cỏ cũng rất cần, cần lắm cả nắng mưa.

NHỮNG ĐIỀU BẤT NGỜ KỲ DIỆU LẮM THAY!

(Lời bình về bài thơ Bất ngờ của Nhà thơ Đỗ Hàn) 

Tựa bài thơ “Bất ngờ” khêu gợi trí tò mò của người đọc “bất ngờ” gì đây nhỉ, nhưng chắc chắn không phải là điều bất ngờ không tốt rồi. Có lẽ là tác giả bất ngờ trước một việc, một hành động, hoặc là bất ngờ được hưởng niềm vui gì đấy:

Bất ngờ nở một mùa sen

Thơm lây cả đến lấm lem cánh bèo.

            Ôi! Bất ngờ trước một bông sen ai tặng đã là quý rồi, nhưng đây lại “Bất ngờ nở một mùa sen”. Cái bất ngờ bao giờ cũng gây bao ngỡ ngàng cho người khác, tác giả ví bất ngờ được nhận là cả một mùa sen, tại sao không là hoa khác mà lại là hoa sen. Hình ảnh chọn thật đắt đó vì sen vốn là một loài cây sống nơi bùn lầy nhưng vẫn vươn lên tặng đời những bông hoa thật tươi đẹp, dìu dịu thoang thoảng mùi hương quyến rũ lạ kỳ.

Chữ “mùa” ở đây dùng cũng tuyệt, nếu chỉ một bông thôi sẽ sớm nở tối tàn, nhưng nếu một mùa thì nhiều lắm, bông này nối tiếp bông kia đua nhau nở thì còn gì bằng, đặc biệt hoa sen thì lại nở quanh năm, vừa khẳng định cái không gian, thời gian. Như vậy là  tác giả được bất ngờ một niềm vui đẹp dịu, thanh khiết như sen mà sen đó lại có suốt  theo thời gian.

            Cái hương thơm từ sen đã tỏa ngát xung quanh, đến cánh bèo vốn phận “bèo bọt, lấm lem” nhưng cũng được thơm lây. Hương sen đặc biệt quá, gần bùn vẫn không đen, bèo gần sen cũng biết thế nào là trong đục mà nhận hương sen ấp ủ để thơm lây, đây cũng là ý bất ngờ  đấy, bất ngờ cho cánh bèo.

 Bất ngờ nắng quái buổi chiều

Cho trai thương vợ hơn nhiều thời yêu

            Cũng chính vì bất ngờ được niềm vui kỳ  diệu, như hưởng từ hương thơm dìu dịu của sen, đã làm cho tác giả lâng lâng hơn, yêu đời hơn, đã thả hồn chú ý đến những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh  mình hơn. Về nghĩa thực nắng quái buổi chiều là cái nắng không bình thường, theo quy luật thì nắng buổi sáng rực rỡ chan hoà, nắng buổi trưa chói chang gay gắt, nắng buổi chiều đã nhạt hơn, “nắng quái” trong buổi chiều chắc là cái nắng dữ tợn lắm đây. Đứng trong nắng, cảm nhận cái quái của nắng mà thương vợ, thương những vất vả mà người vợ đã trải qua bao chiều nắng quái.

Nhưng về  nghĩa bóng có thể  tác giả muốn mượn hình ảnh nắng quái để  nói về một cái khang khác đang diễn ra ngay trong tác giả, có gì đó không bình thường, là  lạ…  Ôi! Hiểu rồi! Tới buổi chiều của cuộc đời nhưng niềm yêu, niềm thương, niềm khao khát, mong chờ… vẫn không cằn cỗi, già héo theo thời gian mà nó lại bùng cháy hơn, dữ dội hơn, hừng hực, tươi trẻ hơn bao giờ  hết… như là quái hơn. Bất ngờ có niềm vui, bất ngờ ngùn ngụt nắng quái như thế  thì… thương vợ nhiều hơn là cái chắc quá rồi! Chỉ có người vợ mới làm dịu mát những cái bất ngờ nắng quái ấy thôi.

Cách cư xử đẹp quá, chung thủy quá, có niềm vui, có nắng quái trong lòng cũng dành để chia sẻ với em- người bạn đời của anh thôi, chứ  không phải ai khác. “Thương vợ hơn nhiều ngày yêu” chứa đựng cả cái tình yêu nồng nàn ngày xưa, lại thêm cái thương, thương cái nghĩa, cái tình thuỷ chung gắn bó qua bao năm tháng. Câu thơ ấy đẹp mà giản dị, đã làm sống lại niềm yêu của rất nhiều người, rất nhiều cặp vợ chồng vốn dĩ đã quên tình yêu hoặc ngượng ngùng, thiếu tự tin xem mình đã  lớn tuổi rồi nên không còn chú ý đến tình cảm đẹp đó.

“Bất ngờ” là một chiếc chìa khoá vàng đã mở ra những kho tàng tình yêu với những thông điệp: tình yêu là không có tuổi, là sống mãi với thời gian và mãi hiện diện, tồn tại trong cuộc sống của con người.

Bất ngờ nghe tiếng chim kêu

Xốn xang cả dãy phố nghèo bóng cây

Bất ngờ tay nắm bàn tay

Chạm vào xa xót của ngày xa xưa ...

Thế đấy! Khi hồn rộn những niềm yêu thì cảm nhận về xung quanh rõ lắm, từ tiếng  chim kêu cũng thấy hay hay, cũng thấy xốn xang trong lòng. Dãy phố sẽ không nghèo bóng cây nữa mà đất lành chim đậu, cây cối sẽ xanh tươi lên thôi, tiếng chim cũng là tiếng hót líu lo của  hạnh phúc mà.

Xúc động hơn trong khung cảnh ấy “bất ngờ tay nắm bàn tay”, không cần nói  nhiều, nắm bàn tay của người mình yêu thương là nói lên tất cả  rồi. Ai đó không tin thì hãy thử đi, sẽ cảm thấy như là cái nắm tay của buổi đầu run run, bồi hồi, là  lạ… nhưng nay thêm cái ấm nồng, sự chở che ấp ủ của hạnh phúc vẹn toàn trong nhau.

Ở đây cái nắm tay làm ta xúc động hơn vì “Chạm vào xa xót của thời xa xưa”, một sự thương yêu vô ngần khi bàn tay ấy đã lâu rồi chịu bao gian nan cực khổ, đã để lại dấu tích trên bàn tay, chai sạn hơn, thô rám hơn xưa, bàn tay vẫn âm thầm và âm thầm hàng ngày dệt lên no ấm hạnh phúc cho gia đình.

Trong khi người bạn đời vẫn vô tư, không quan tâm, không chia sẻ, đến nay khi nắm tay mới bất ngờ nhận ra điều ấy. Nhưng không muộn đâu, bởi người phụ nữ muôn thuở vốn vị tha và độ lượng lắm. Cái bắt tay bất ngờ cũng đã đủ làm xóa nhoà những khó khăn ấy, đủ làm cho người vợ hạnh phúc đến ngất ngây đấy.

Bất ngờ nắng, bất ngờ mưa

Bất ngờ cả những điều chưa... bất ngờ!

Hai câu kết mở thật tuyệt! Những điều bất ngờ kỳ diệu lắm thay! Bất ngờ nắng cũng hay, bất ngờ mưa cũng đẹp. Đời người như cây cỏ cũng rất cần, cần lắm cả nắng mưa. Sẽ còn nhiều, nhiều nữa những bất ngờ đáng yêu như thế! Cuộc sống sẽ vui hơn, tươi trẻ hơn có ý nghĩa hơn khi có nhiều điều bất ngờ nữa đến với chúng ta. Hãy biết chờ  đợi và sẵn sàng đón nhận những “bất ngờ” ấy.

Bài thơ có tứ rất hay,  dụng từ cũng khéo, thể  hiện được cảm xúc rất thật. Bài thơ là một lời nhắn nhủ đến ai nếu còn bi quan trong cuộc sống thì hãy vui lên, lạc quan lên, nhất định rồi sẽ có những niềm vui bất ngờ đến bên thôi.

Điều “bất ngờ” ở đây không cao siêu, mỹ miều gì, mà nó rất giản dị, rất đời thường, được thể hiện bằng chính tấm lòng chứa chan tình cảm của con người đối với con người. Chính vì vậy nên chúng ta hãy luôn đem đến cho nhau những điều “bất ngờ” như thế để cuộc sống luôn ngập tràn niềm vui, tình thương yêu. Hạnh phúc của mỗi người sẽ ngày càng bền chặt và thăng hoa hơn.

Tổng hợp: Thục Anh & Đạt Ma