Website: Lucbat.com đã giới thiệu bài viết của tác giả Phạm Minh Giắng, Trung tâm bảo trợ Vũ Thư, Thái Bình về “Nghiền ngẫm dịch bài thơ Nguyên tiêu Nguyệt chính viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Bài viết được bạn đọc lucbat.com hưởng ứng, gửi thơ, bài về trao đổi: 

“Tôi thật sự khâm phục và ngưỡng mộ anh – một người đã vượt lên chính mình trong suốt hơn 40 năm qua, về những cố gắng trong cuộc sống, về nghị lực học tập, về những tìm tòi suy tư đã chất chứa trong lòng anh nhiều năm qua về một bài thơ, mà lại là thơ của một nguyên thủ quốc gia – Người mà cả dân tôc Việt Nam kính yêu và tôn thờ - Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hiểu được tư tưởng và thơ của Người, với chúng ta là một việc hết sức khó khăn. Còn dịch thơ Người lại là một việc còn khó hơn gấp nhiều lần.” (Nguyễn Đình Trọng – Tp. HCM) 

“Bài thơ Nguyên tiêu bằng chữ Hán của Bác Hồ là một bài tuyệt tác. Bài dịch của Xuân Thuỷ là một bài dịch hay. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể thử dịch xem sao.  Đừng quá ỷ vào cái đã có sẵn mà mất đi lòng ham mê sáng tạo, ngay cả trong dịch thuật. Biết đâu có người khác dịch hay hơn, phá hẳn cái lối mòn mà cụ Xuân Thuỷ đã đi thì sao”. (Phạm Thanh Cải – Hải Phòng)  

“Bản dịch bài Nguyên Tiêu của Bác Hồ của cụ Xuân Thuỷ là rất hay rồi. Mấy chục  năm nay  chưa có bản dịch nào hay hơn. Nay nhân các thi hữu đưa ra nhiều bản dịch của mình tôi cũng suy ngẫm tìm tòi xem sao. Tôi thấy trong bản dịch của cụ Xuân Thuỷ chưa nói ra được một số từ mà Bác đã dùng trong bài thơ như: nguyên tiêu, trăng tròn, khói sóng, nửa đêm…” (Nguyễn Đúc Tuỳ - Phú Thọ).  

“Tôi mạo muội thế này: Bác Phạm Minh Giắng, Trần Mạnh Tuân. Phạm Thanh Cải, Đậu Phi Hùng, Trần Đình Thư, Phan Thành Minh, Phạm Văn Tự... đều là những anh chị dũng cảm. Trước hết, là dám nói lên cái chân lí mà không ai dám nói. Tôi thì nghĩ đơn giản: ' Chân lý không có nghĩa là vĩnh cửu'. Hay mạo muội mà rẳng: Hôm qua bản thân bạn là Anh hùng nhưng hôm nay và cả ngày mai nữa chưa chắc vẫn còn giữ như vậy nếu như bạn không tiếp tục rèn luyện... Tóm lại, theo thiển nghĩ của Trần Thanh Dũng, cần phải có một bản dịch sâu hơn, hay hơn, sát hơn và thơ hơn bàn dịch của Nhà thơ đại tài Xuân Thuỳ.” (Trần Thanh Dũng – Sóc Trăng).  

“Cũng phải công nhận rằng bản dịch của nhà thơ Xuân Thuỷ là đã rất hay rồi. Xưa nay người ta vẫn đón nhận bài dịch của Xuân Thuỷ để làm nguồn chính trong SKG. Tuy nhiên để đi tìm bản hoàn hảo hơn là rất khó vì ai ai cũng hiểu âm hưởng của ngôn ngữ và nhịn điệu trong thơ chữ Hán...Và khi đã có 1 bản nguyên tác, thì việc dịch nghĩa nó luôn là một vấn đề. Đủ ý thì không hoàn hảo về mặt ngữ nghĩa. Mà bám theo nguyên tác thì không đáp ứng được nhịp điệu và sức mạnh của việc lặp từ ở nguyên tác. Tôi tin rằng không riêng gì bác Giắng, với mỗi một cách cảm nhận khác nhau các văn sĩ và bạn đọc đời sau sẽ đưa ra cách dịch thơ 'Nguyên tiêu nguyệt chính viên' theo ý kiến của riêng mình. Nó chứng tỏ được rằng bài thơ của chủ tịch Hồ Chí Minh là rất hay và chứng tỏ tình yêu của chúng ta với Người. Còn sự ẩn hiện đầy ma thuật và sự diệu kỳ trong thơ chữ Hán ta biết rồi đó. Bài Hoàng Hạc Lâu dù dịch tốt đến mấy đã hay bằng Nguyên tác đâu?

Kính mong các vị tiên sinh hãy chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thơ chữ Hán của Hồ Chủ Tịch và cảm ơn nhà Thơ Xuân Thuỷ đã đưa ra bản dịch tốt để thơ Người đến với công chúng. Và cũng kính mong các vị tiên sinh hãy cảm nguyên tác theo cách của riêng mình trên tinh thần trong sáng và yêu văn học và trân trọng tấm lòng của nhau.” (Đoàn Thị Thanh Quỳnh – Bắc Giang) 

Xin giới thiệu lại bài thơ Nguyên Tiêu bằng chữ Hán của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bản dịch thơ của nhà thơ Xuân Thuỷ và các bản dịch bài thơ trên của các tác giả, bạn đọc để cùng trao đổi, học tập: 

Bài thơ Nguyên Tiêu của Chủ tịch Hồ Chí Minh

元 宵

今 夜 元 宵 月 正 圓

春  江春 水 接 春 天

煙 波 深 處 談 軍 事

夜 半 歸 來 月 滿  船

Phiên  âm:

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên

Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên

Yên ba thâm xứ đàm quân sự

Dạ  bán quy lai nguyệt mãn thuyền 

Dịch nghĩa :

Đêm rằm tháng Giêng

Đêm nay, rằm tháng Giêng, trăng vừa tròn,

Nước sông xuân tiếp liền với màu trời xanh.

Giữa nơi khói sóng thăm thẳm, bàn bạc việc quân,

Nửa đêm trở về, ánh trăng đầy thuyền.  

Do nhà thơ Xuân Thuỷ dịch

Dịch thơ :

NGUYÊN TIÊU

Rằm xuân lồng lộng trăng soi

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân

Giữa dòng bàn bạc việc quân

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

BẢN DỊCH CỦA CÁC TÁC GIẢ LUCBAT.COM

Trăng tròn đúng độ nguyên tiêu  
Trời xuân sông nước mĩ miều vẻ xuân  
Dưới sương đàm luận việc quân  
Nửa đêm dào dạt trăng ngần thuyền thơ.

Đậu Phi Hùng

Rằm Giêng vành vạnh trăng tròn

Xuân sông xuân nước lại còn trời xuân

Mờ  sương bàn bạc việc quân

Quay về khuya ánh trăng dâng đầy thuyền.

Nguyễn  Đình Trọng 

Rằm Giêng đêm lễ đầu xuân

Đón xuân bằng nước sông xuân nào bằng

Việc quân bàn sóng sương giăng

Nửa đêm về bỏ thuyền trăng giữa trời.

Phạm Minh Giắng

Đêm vàng rằm nguyệt tân niên  
Sông xuân trời nước giao duyên ân tình  
Miền sương đàm đạo việc binh  
Thuyền trăng bát ngát lung linh… khuya về.

Phan Thành Minh

Một năm có rằm tháng Giêng  
Nguyên tiêu trăng sáng hồn thiêng hiện về  
Quân sư lo liệu mọi bề...  
Nước Nam độc lập nguyện thề Bắc Nam.

Phạm Văn Tự 

Trăng tròn vành vạnh giữa trời 
Non xanh nước biếc dịêu vời sắc xuân  
Sương lam chứng kiến việc quân  
Việc xong, đứng bóng nhanh chân rời thuyền. 
Trần Đình Thư  

Rằm Giêng bàng bạc trăng soi  
Xuân sông, xuân nước, xuân trời mênh mang  
Viêc quân sương khói nhuộm vàng  
Nửa đêm về lại ngập tràn thuyền nan.

Lê  Bá Duy 
 

Nguyên tiêu vành vạnh trăng tròn  
Sông xuân khói sóng dập dờn trời xuân  
Nửa đêm bàn hết việc quân  
Thuyền về chở ánh trăng ngân vơi đầy.

Nguyễn Đức Tuỳ 
 

Tâm tư như ánh nguyệt tiêu

Sáng hồn non nước diễm kiều xuân thiên

Nghìn trùng hội nghĩa chính nguyên

Thuyền về thoả ngắm trăng duyên đẹp lòng.

Phan Tâm 

Đêm rằm vằng vặc trăng soi  
Xuân sông, xuân nước, xuân trời hoà giao.  
Việc quân bàn bạc, sóng xao  
Chở đầy trăng sáng đêm thâu thuyền về.

Phạm Thanh Cải

NGUYỄN ĐÌNH TRỌNG

(Tổng hợp)

ĐT: 01233 123 789

Email: tucchip@vnn.vn