Lạc điệu Cadillac - Bài thơ lục bát hiện đại  

Lucbat.com: Dịch thơ nước ngoài ra thơ Việt là một điều khó, vì dịch phải sát nghĩa, toát lên cái hồn của bài thơ, nhưng lại phải đảm bảo được vần và nhịp của bài thơ. Thơ tự do thì đơn giản hơn một chút, còn những thể thơ theo niêm luật của họ thì dịch ra tiếng Việt đã là khó, mà dịch ra thơ lục bát, mang tính thuần Việt thì lại càng khó hơn nhiều.

Trước đây, đã nhiều nhà thơ dịch các bài thơ nổi tiếng của Henry Heine, A.Puskin, M.I.Lermontov, A. Exenhin, Rabinnat Tagor, Nazim Hitmed, Lục Du...hành thơ lục bát rất thành công. Hiện nay cũng có nhiều người dịch các bài thơ của nước ngoài với mong muốn đưa một hơi thở thời đại của nền thi ca thế giới đến với công chúng Việt Nam.

Có tác giả dịch theo đúng bản gốc, thể thơ gốc. Cũng có tác giả dịch từ bản tiếng nước khác đã dịch từ nguyên tác. Có tác giả dịch theo ý là chính, mong chuyển được cái hay, cái đẹp của tứ thơ đến với độc giả. Độc đáo, có tác giả dịch ra thơ lục bát. Bài thơ lúc này đã mang tính chất Việt sâu đậm. Ngày xưa, Truyện Kiều là một trường hợp đặc biệt mà cụ Nguyễn Du đã dịch từ văn xuôi tiểu thuyết Đoạn trường tân thanh sang một thiên trường thi lục bát bất hủ.

Tác giả Vĩnh Phúc đã kỳ công dịch một tác phẩm thơ từ bản dịch tiếng Pháp theo nguyên tác tiếng Anh sang thơ Việt Nam ở cả hai thể thơ tự do và thơ lục bát.

Trong nhạc, chúng ta từng nghe nhạc đồng quê, nhạc rock metal. Thơ lục bát truyền thống của chúng ta là lục bát mang âm hưởng đồng quê, vần điệu êm đềm và yên ả. Thơ lục bát ở đây là dịch từ thơ hiện đại nên mang âm hưởng lục bát hiện đai, ta nghe có tiếng hú còi  ô tô, xủng xoảng tiếng máy và tiếng ồn ào của một thành phố  công nghiệp.

Lucbat.com xin trân trọng giới thiệu bài thơ bằng tiếng Pháp, bản dịch nghĩa, cả hai bản dịch thơ của tác giả. Hy vọng rằng bạn đọc bước đầu có cảm nhận về thơ lục bát hiện đại mà tác giả đã giới thiệu.

Bản dịch tiếng Pháp từ nguyên tác tiếng Anh

COUAC DE CADILLAC (CADILLAC SQUAWK)

Assis au douxième étage sur mon Gomden

j'ai entendu une sirène hurler
dans le district des tailleurs
Entendu deux chiens s'engueuler dans Park Avenue
grondement dans mon crâne de la rame Bronx 242eLexington Avenue
piaillement des moineaux solitaires sur la vieille corniche 1860 vert-de-gris
Claquement de pas, tintement de monnaie sur le parquet ciré de la salle de méditation
bruits d'autos déferlant sur la rive de 85
la voix d'adolf Hitler dans le klaxon d'un taxi
couinement soprano métallique des freins d'un Chevrolet
souffle du métro montant vers la Terrasse Panoramique de l'Empire State
claquement des portes en fer des réfrigérateurs
craquement des os dans l'antichambre de mes genoux
J'ai entendu le long couac d'un klaxon de Cadillac sur les façades en brique
de la rue transversale
les ascenseurs vont et viennent dans un millier de gratte-ciel
roues dans les roues, acier et caoutchouc tournent dans les couloirs d'asphalte
les tuyaux d'échappement lâchent leur oxide de carbone dans Broadway
J'ai entendu le ciel se taire
Entendu une conversation dans les arbres du Bronx
Entendu l'Afrique soupirer
L'Asie s'est retournée dans son sommeil sur son bas-flanc
le sang a coulé sur des rochers en Amérique du Sud
J'ai entendu le thorax de l'Amérique Centrale craquer entre deux grilles de fer
le fracas de vaisselle du Moyen-Orient dans les décombres des bombes
Les danses polynésiennes avec les bactéries
Entendu le Japon mâchonner riz & cosses avec des baguettes
Entendu l'Australie taper sur ses bâtons en chantant

dans le Désert de Simpson au bout du monde

Yves le Pellec et Françoise Bourbon

New York, 16 juin 1985

Các bài dịch nghĩa, chuyển ngữ của Trang Thanh Trúc – Vĩnh Phúc :

Bản dịch nghĩa

            Lạc điệu, Cadillac

Ngồi ở tầng thứ mười hai trên Gomden

tôi nghe thấy một tiếng còi hú hét

trong hạt những người thợ may

Nghe lũ chó mặt đối mặt inh oang trong Park Avenue

đoàn tàu Bronx  242eLexington Avenue gầm lên trong não

bờ biển cũ 1860 xanh xám, bầy sẻ líu nhíu hót đơn độc đường dài

buớc chân người  rộn rịch

leng keng đồng hào lẻ trên sàn xi bóng của phòng thiền

âm thanh  xe ồn ĩ  trên bờ 85

giọng nói Adolf Hitler trong tiếng còi taxi

tiếng thắng chiếc Chevrolet rin rít giọng soprano kim loại

Xe điện ngầm ì ạch  dốc lên sân thượng Đế quốc

Lách cách  tiếng cửa sắt tủ lạnh dập cánh

trong phòng đợi xương đầu gối tôi nứt răng rắc  

Tôi nghe

tiếng bóp kèn dài lệch lạc của chiếc Cadillac

trên chính điện bằng gạch, đường ngang

thang máy lên xuống  trong một nghìn tòa nhà chọc trời

bánh xe trong  bánh xe, thép và cao su quay vòng

trong  các hành lang  đường nhựa

Broadway Manhattan phình ra những đường ống thải oxit cacbonic

Tôi nghe bầu trời lặng im

Nghe cây ở Bronx chuyện trò

Nghe Châu Phi thở  dài

Châu Á trở mình trong giấc buồn ngủ

máu chảy trên đá ở Nam Mỹ

Tôi nghe lồng ngực Trung Ương Nước Mỹ nứt nẻ giữa hai chấn song sắt

kêu vang bát đĩa Trung Đông trong các mảnh vỡ bom đạn

Polynesia điệu múa lúc nhúc  vi khuẩn

Nghe Nhật Bản nhồm nhoàm nhai cơm và đũa

Nghe nước Úc  râm ram hát bài ca những chiếc gậy 

trong sa mạc Simpson* ở cuối chân trời

           * Một vùng sa mạc thuộc Úc

   Bản chuyển ngữ Thơ (1)

                        Lạc điệu, Cadillac

                        Gomden, tầng mười hai, nghe 

                        còi âm u hú

hạt những người thợ may

thường trú

chó đâu mặt lình kình, Park Avenue tru trơ

tàu Bronx -242eLexington Avenue  gặm lấy não

bờ biển 1860 xanh xám già lão

lũ sẻ líu nhíu dặm dài hót đơn độc  

rậm rịch bước chân, sàn xi bóng đồng hào lẻ

lẻng xẻnh miền tĩnh tại

Bờ 85 ồn ĩ xe

trong nhộn nhạo còi taxi, tiếng Adolf Hitler

giọng soprano sin sít kim loại, Chevrolet thắng gấp

trườn lên, metro phì phò dốc sân thượng Đế quốc

lạch cạch tủ lạnh cửa sắt cánh

dập

trong phòng đợi, gối tôi, đầu xương răng rắc

và trên chính điện gạch hun, Cadillac

hồi kèn dài xô lệch, đường ngang

thang máy đến &đi hằng hà

nhà chọc trời

bánh xe bánh xe, cao su và thép vòng vèo

hành lang đường nhựa

Broadway Manhattan chương phình ống thải

các- bon ô -xít

Nghe, bầu trời tôi lặng im

lá hàng cây Bronx thầm thỉ

tiếng thở dài Châu Phi

Châu Á trở mình giấc ngủ buồn rủ

đá Nam Mỹ quền quệt máu

và ngực trần nước Mỹ vỡ toác giữa hai chấn song sắt

bát đĩa Trung Đông lục lạo, mảnh bom nát

điệu múa Polynesia tở mở

lộn chộn vi khuẩn

Nghe

người Nhật nhồm nhoàm nhai,những chiếc đũa

khua khoắng và cơm

nuớc Úc lầm rầm bài ca những cây gậy

cắm cọc hoang mạc Simpson *

chân mây lĩa xĩa phía cuối trời

Bản chuyển ngữ Thơ ( 2 ) 

Ơ thờ lạc điệu, Cadillac

Nghe còi hú, hạt thợ may

Tầng mười hai bỗng lay phay nỗi mình

Park Avenue , chó lình kình

Tàu Bronx gặm não xập xình thiu ôi

Bờ biển cũ, xám xanh thôi

Sẻ la líu.  Dọc cõi đời buồn tênh

Sàn xi bóng, hào lênh kênh

Bước chân rộn rịch một miền tịnh tâm

Bờ 85, xe ì ầm

Hít-Le gọi. Giữa vang ầm còi xe

Chevrolet, the thía the

Gấp gấp thắng, chợt le te giọng kìm

Mé-tro thở, dốc hìm him

Tủ lạnh cửa, cánh lìm chìm cuộc chơi

Gối tôi xương ú a lời

Ca-di-llac kèn lệch. Trời phố ngang

Lùng đùng thang máy lang thang

Nhà trời chọc. Những hành lang vòng vèo

Bánh cao su, thép èo sèo

Broad- way phình ống cháy xèo car-bon

Nghe. Bầu trời lặng om om

Cây Bronx thủ thỉ lom nhom nỗi buồn

Buồn Châu Phi. Buồn Phương Đông

Giấc ủ rủ. Giấc không nồng. Thở than

Đá Nam Mỹ, máu bàng hoàng

Ngực trần nước Mỹ tan hoang bọt ngày

Trung Đông bát đĩa loay hoay

Mảnh bom nát, quạnh quẹo mây ê chề

Polynesi. Điệu xàng xê

Lục xục vi rút máu mê nghều ngào

Nhật nhai cơm. Đũa ồn ào

Simpson*  Úc hát nhịp vào áo cơm.

V.P

(Nguồn: www.vanchuongviet.org)