Chăn trâu đốt lửa

Chăn trâu đốt lửa trên đồng

Rạ rơm thì ít, gió đông thì nhiều

Mải mê đuổi một con diều

Củ khoai nướng để cả chiều thành tro./.

Đồng Đức Bốn

Rút ra từ Tuyển tập thơ lục bát Việt Nam (Nhà xuất bản Văn hoá - 1994), bài thơ “Chăn trâu đốt lửa” của nhà thơ quá cố Đồng Đức Bốn sáng tác năm 1993 đã gieo vào tôi nhiều suy tư, và cảm phục. Một bài thơ có bốn câu, rất  trọn vẹn về nội dung và nghệ thuật mà lại bao hàm đầy ý nghĩa nhân sinh. Nhà thơ tả thực cảnh chăn trâu của các em bé nhà quê, vừa nghịch ngợm vừa mải mê theo đuổi những trò chơi ở lứa tuổi “nhất quỷ nhì ma…”.  Nhưng với tôi sau khi đọc đi đọc lại bài thơ, không hiểu rằng nhà thơ có sự suy tư như tôi không? Mặc dù biết ông là một nhà thơ thể hiện rất rõ thiên hướng lục bát của một thi sỹ đồng quê. Theo ông thơ phải như tiếng hót của một con chim, nhưng phải là chim mỏ vàng, phải mang sắc hương của thứ hoa cỏ, nhưng phải là hoa cỏ độc đáo, đặc biệt. Nếu xét từ góc độ ấy thì “chăn trâu đốt lửa” quả là như vậy.

“Chăn trâu đốt lửa trên đồng” là chuyện thường tình của trẻ chăn trâu, nhất là sau vụ gặt mùa. Và cũng là chuyện thường tình như ở xóm thôn, ở xã, ở huyện, ở trong cuộc sống thường nhật. Câu thơ thứ hai nhà thơ khẳng định “Rạ rơm thì ít, gió đông thì nhiều”. Đúng vậy trong mùa hanh heo mà đã gió đông thì khi thổi cháy bao nhiêu rơm rạ cho vừa. Sự so sánh này diễn suy sang một chiều hướng thực tại thì đẻ ra bao nghĩ suy, cân nhắc khác, và bao hàm ý khác.

Trẻ chăn trâu mải mê theo đuổi một con diều (cái đó là tất yếu sẽ diễn ra với trẻ chăn trâu). Nhưng trong cuộc sống ngày nay có biết bao nhiêu cá thể cũng mải mê theo đuổi một “con diều”. Một con diều không hơn không kém và đúng nghĩa là một thú vui của trẻ chăn trâu, nhưng còn “con diều” của những cá thể chúng ta thì nó nhiều vô kể. Mải mê vậy để một củ khoai nướng đốt cả chiều thành tro thì quả là một kết cục rất thực đời. Mải mê nghe điện thoại khi đang điều khiển xe dẫn đến mất mạng sống. Mải mê theo đuổi ánh kim của tiền bạc dẫn đến tan cửa nát nhà hoặc lâm vào trong vòng lao lý và mải mê… v.v. và v.v.…

Bốn câu thơ khép lại gieo một tiếng thở dài, tiếc nuối cho cái đam mê rất trẻ chăn trâu trong bài thơ ngắn  của nhà thơ quá cố Đồng Đức Bốn. Đó vừa là sự ý thức về cái bản ngã của một nhà thơ có tài, và là ước nguyện nặng nợ của người yêu thơ với thơ ca truyền thống, và nó cũng gieo một dấu hỏi lơ lửng trong lòng mỗi chúng ta./.

Đức Thọ

Thạch Thất – Hà Nội

ĐT: 04.33842811. 0912503076

Email: ducthotgm03@yahoo.com